Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De Schelde is de best gecontroleerde rivier”
Jaarlijkse inspanningen hebben aantal ongevallen in scheepvaart enorm doen afnemen
Een ongeval zoals maandag met het reusachtige containerschip CSCL Jupiter oogt dan wel spectaculair, in werkelijkheid was er niet eens materiële schade. Het schip liep wellicht vast door een technisch falen. Aan de moeilijke Bocht van Bath of aan de verkeersveiligheid op de Schelde lag het niet. Tegenwoordig is de rivier een van de veiligste vaarroutes van de wereld, ondanks de drukte.
“Tot in de jaren zestig had onze Schelde internationaal een ronduit kwalijke reputatie”, vertelt Jacques D’Havé, administrateur-generaal van het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust. (MDK). Dat is zowat een ministerie van Schelde en Kust. “De bemanning van zeeschepen op weg naar Antwerpen kreeg vaak ‘veel succes’ te horen in plaats van ‘goede reis’. En dan moet je weten dat de schepen toen nog lang niet zo groot waren en het verkeer nog lang niet zo druk.”
“De cijfers spreken voor zich. Tot 1980 zaten we ongeveer aan 300 geregistreerde ongevallen per jaar: échte ongevallen. Dat cijfer is nadien dramatisch gedaald”, zegt D’Havé. “De cijfers vanaf 2005 zijn wel moeilijker te vergelijken, want sinds dan registeren we werkelijk alles. Ook als een schip tegen een boei schuurt, bijvoorbeeld. Door ons toezicht op de Schelde, durf ik zeggen: we weten alles.” In die statistieken wordt ook een aparte telling van écht serieuze ongevallen met grote risico’s gemaakt. “Dat cijfer staat sinds 2006 op nul. De stranding van maandag zal dat niet wijzigen. Dat blijft slechts een spectaculair fait divers.”
Druk, druk ,druk
Bij de registratie van de drukte gaat MDK in de eerste plaats uit van ‘beloodste scheepsbewegingen’. Per schip dus normaal gezien twee. “Dat zijn er op de Schelde 100.000 à 110.000 per jaar. In Rotterdam zo’n 70.000.” Met alle bewegingen daarbij – visserij, binnenscheepvaart, pleziervaart – komen ze op het Scheldetraject zelfs op 350.000 bewegingen per jaar. “Of dus zowat duizend per dag. Grosso modo heeft 60% te maken met de Vlaamse havens en 40% met Nederland. En al die trafiek op één grillige rivier, met wisselende diepten en in een klimaat dat soms in een dag vier seizoenen lijkt te hebben.” Dat alles wordt door de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit vanuit Vlissingen in de gaten gehouden. “Met succes. Ik bluf werkelijk niet. In 2006 lieten we een wereldwijde studie uitvoeren. De experten kwamen terug met de vaststelling dat wij tien jaar voorliggen op de rest. En dat willen we zo houden.”
“Dat vergt jaarlijks veel geld. Zo investeren we met Nederland jaarlijks 23,5 miljoen euro in het upto-date houden van de radars: een systeem met vijf permanent bemande stations (Vlissingen, Zandvliet, Zeebrugge, Terneuzen en Hansweert, red.) en een twintigtal onbemande posten. Al die gegevens worden permanent aan elkaar gelinkt. Daarnaast hebben we de Schelde uitgediept (100 miljoen euro, red.) en wordt er dagelijks gebaggerd (200 miljoen euro per jaar, red.).” De hydrografische dienst peilt ook dagelijks de dieptes en zet die online zodat ook de loodsen alle info hebben. “De kunde van de loodsen wordt eveneens op peil gehouden. Zo gebruiken zij permanent één simulator in het Waterbouwkundig Lab van Borgerhout om te oefenen”, zegt D’Havé.
Strenge regels
Ook de regelgeving wordt voortdurend aangescherpt. “Zo kan een reder niet zomaar met een nieuw scheepstype afkomen. Dat vergt een zeer dik dossier en vaak duizenden uren simulatorvaren in Borgerhout alvorens we voorzichtig proefvaarten toestaan. Een andere regel was het verbod aan schepen boven de 320 meter om elkaar in de Bocht van Bath te kruisen. Met zulke schepen doen we al sinds 2009 zowat 800 bewegingen per jaar. Tot dusver zonder enige aanvaring. Alles wordt steeds vooraf minutieus gepland. Zo’n schip vertrekt niet zolang niet alles op groen staat”, legt D’Havé uit. “Ik wil hier ook eens resoluut weerleggen dat we in de Bocht van Bath op de limieten van de veiligheid zouden varen: onjuist. Die bocht is nauw. Maar de Bocht van Bath kan nog veel grotere schepen aan. In tegenstelling met wat we eerst dachten is daar niet zozeer de lengte bepalend maar wel de manoeuvreerbaarheid van een schip. En ja, zonder namen van rederijen te noemen, durf ik zeggen dat het ene schip van 366 meter niet het andere is ...” PAUL VERBRAEKEN
JACQUES D’HAVÉ Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust “Tot in de jaren zestig had onze Schelde een kwalijke reputatie. De bemanning van zeeschepen op weg naar Antwerpen kreeg vaak ‘veel succes’ te horen in plaats van ‘goede reis’.”