Een strijd op alle niveaus

Na een grote terroristische aanslag kan de politie vaak vrij snel een netwerk blootleggen. Ook de jongemannen die de aanslag in Barcelona beraamden en uitvoerden, behoorden tot een groep geradicaliseerden die al enige tijd met de voorbereidingen bezig was. Intussen hebben we een vrij goed beeld van hun doen en laten en is de cel onschadelijk gemaakt. Knap werk van de Spaanse politie, maar tegelijk is het angstaanjagend dat een groep jongeren zo lang met iets zo gruwelijks kan bezig zijn zonder dat iemand in de omgeving ook maar iets vermoedt. Vooral dat de imam die hen waarschijnlijk heeft aangezet tot deze daden zijn gang kon gaan en onder de radar kon blijven, wekt verbazing.

Abdelbaki Es Satty was bekend bij de politie. Hij had een strafblad, maar stond blijkbaar niet geseind als radicaal. Intussen weten we dat hij een tweetal maanden in België verbleef, op zoek naar werk.

Het verhaal van de Catalaanse cel en haar imam maakt maar weer eens duidelijk hoe belangrijk degelijk speurwerk is. Politie- en inlichtingendiensten moeten nog meer samenwerken en gegevens uitwisselen om de netwerken over de landsgrenzen heen in kaart te brengen en te neutraliseren.

Maar misschien nog belangrijker is het om de eerste tekenen van radicalisering te detecteren. Niemand van de familie of vrienden van de jongemannen die in Barcelona dood en vernieling hebben gezaaid, had iets in de gaten. Ook op de imam rustte blijkbaar geen enkele verdenking. De jongens waren geen Syriëstrijders, kwamen niet uit een doodarm milieu, waren geen criminelen… En toch konden ze worden ingelijfd in het leger van IS, door een imam die blijkbaar al heel wat door Europa had gereisd, al eens in de gevangenis had gezeten en ook al zijdelings genoemd was in het dossier van de aanslagen in Madrid in 2004.

Dit geval bewijst weer eens de absolute noodzaak van een strengere controle op buitenlandse imams die door heel Europa trekken om overal te preken. En het is een duidelijk pleidooi voor een eigen imam-opleiding in elk Europees land. Niet elke buitenlandse preker is gevaarlijk, maar een eigen opleiding garandeert wel dat de afgestudeerden het land waar ze werken kennen, weten aan welke regels ze zich moeten houden en bestraft kunnen worden als ze dat niet doen.

Al zijn het niet alleen imams die jongeren radicaliseren. Dat gebeurt ook via internet en andere ronselaars. Daarom is het van het grootste belang dat alle sociale en religieuze netwerken samenwerken om die radicalisering op te sporen en een halt toe te roepen: speurders en specialisten, bestuursleden van moskeeën, leerkrachten, imams, ouders en jongeren zelf. Het is een strijd die op alle niveaus zonder angst en vooroordelen gevoerd moet worden.