“Kansarmen staan vaak positief in het leven”

Vzw ArmenTeKort realiseerde al 244 buddytrajecten sinds start in 2014

De Antwerpse vzw ArmenTeKort is zo’n drie jaar bezig met haar buddyproject. Het idee om ‘kansarmen’ te koppelen aan ‘kansrijken’ heeft in al die tijd zo’n 244 buddyduo’s opgeleverd. Zo’n vijftien ervan zijn er vanaf de start bij en hebben hun tweejarige traject volledig doorlopen. Met positieve resultaten, zo blijkt.

b

Het onderzoeksproject dat Theo Vaes en Marijke Moens schoorvoetend in 2014 uit de grond stampten, doet het goed. Zo goed zelfs dat de vzw ArmenTeKort recent haar project heeft gekopieerd naar Geel en het in het najaar ook naar Mechelen wil brengen. “Ook andere steden als Kortrijk, Genk, Oudenaarde en Molenbeek hebben al gevraagd om ons project ook bij hen op te starten”, zegt Theo Vaes.

Het project is gestart naar analogie van een Nederlands buddyproject. “We wilden uitzoeken of een buddysysteem kansarmoede structureel kan uitroeien. We willen iemand in kansarmoede koppelen aan een ‘kansrijke’ persoon, een vriend met wie ze twee jaar activiteiten doen en/of afspreken om te babbelen”, legt hij uit. “Vriendschap kan een even grote waarde hebben als professionele begeleiding. Naast materiële noden, zoals woonst en voeding, tast armoede ook de eigenwaarde aan. De persoon gelooft zelf niet meer dat hij uit die situatie kan geraken of vindt soms zelfs dat hij het niet waard is. Daarnaast is er nog de druk van zijn vertrouwd netwerk. Onderwijs of tewerkstelling leveren dan vaak niets meer op. Tegelijk geloven veel buitenstaanders dat de kansarme zijn best niet doet. Een buddy kan dat gevoel omkeren.”

Valkuilen

De vzw heeft intussen al 285 duo’s gevormd, maar dat aantal fluctueert. Elk project draait om mensen en dat brengt valkuilen met zich mee. “Er zijn problemen van allerlei aard. Soms blijkt een van de twee buddy’s geen tijd meer te hebben. Soms komt een ‘kansrijke’ buddy tijdelijk zelf in een moeilijke fase in zijn leven terecht, omdat hij of zij bijvoorbeeld voor een familielid moet zorgen. Het kan ook mislopen omdat de buddy te snel wil gaan: hij wil zaken veranderen of activiteiten doen waar de andere nog niet klaar voor is. Of soms wil hij te veel advies geven, hoewel we tijdens de opleiding vragen om dat niet te doen.”

De eerste trajecten zijn nu afge- rond. Zo’n vijftien duo’s hebben twee jaar met elkaar opgetrokken en het volledige traject doorlopen. “Bij sommigen hebben we mooie resultaten bereikt”, vertelt Marijke Moens. “Zo zijn er een aantal weer aan het werk of een opleiding gaan volgen. Sommige buddy’s zien elkaar nog en zijn echte vrienden geworden. Anderen zeggen die ondersteuning niet meer nodig te hebben en alleen verder te kunnen. Het gaat ook vaak over kleine stapjes, zoals de manier waarop de kansarme over zichzelf denkt. Zo hebben we bijvoorbeeld een vrouw die na twintig jaar weer naar de kapper gaat.” Een van de duo’s die al lange tijd samen dingen doen, zijn Frans en Walter. “We kennen elkaar nu al 1,5 jaar”, vertelt Frans. “Op basis van interesses zijn we aan elkaar voorgesteld. Walter heeft niemand meer en wou als eerste activiteit graag naar zijn vroegere school in Brasschaat, een plek waar hij goede herinneringen aan heeft.” Na die eerste ontmoeting zien de twee elkaar nog altijd één keer per week. “Vanaf de eerste dag was er een klik”, zegt Walter. “We wisten wat we van elkaar konden verwachten. Frans helpt me sinds kort ook met het aanvragen van een toelage. We praten met elkaar en doen leuke dingen.” De twee zien het buddyproject als een heel positieve ervaring. En de twee leren ook van elkaar. “We spreken wel over armoede, maar weten totaal niet wat het inhoudt om met maar 900 euro rond te moeten komen”, legt Frans uit. “Bovendien kom ik op plaatsen in Antwerpen waar ik nog nooit ben geweest. Ik ontmoet zijn vrienden, kom in het buurthuis waar hij gaat eten... Voor ons is het dus een leerrijke ervaring. En via Walter heb ik geleerd dat ook mensen in kansarmoede positief in het leven kunnen staan.”

Buddy’s gezocht

De vzw is tevreden met de resultaten, maar blijft op zoek naar nieuwe buddy’s. In Vlaanderen leeft 11% onder de armoedegrens, in België 15% en in Antwerpen zelfs 17%. Van de 500.000 inwoners in Antwerpen leven er ongeveer 80.000 in relatieve armoede. Van die 80.000 mensen schat men dat er zo’n 8.000 kansarm zijn. ArmenTeKort wil tegen 2023 vijfduizend duo’s vormen. Daarom organiseert de vzw geregeld infosessies voor geinteresseerden. “Daar komen meestal zo’n twintig personen op af”, weet Marijke Moens. “Meestal gaat het om werkende mensen die hun leven al wat meer op orde hebben. Ze hebben een gezin, een goede job en hebben dan de mentale ruimte en rust om iets terug te doen voor de maatschappij. We voelen wel dat heel wat mensen dat engagement zoeken. Er is hoop.” SANDRA GASTEN

Frans en Walter leerden elkaar kennen als buddy. “Dankzij Walter begrijp ik nu wat het is om met maar 900 euro per maand te moeten rondkomen”, zegt Frans.