Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Blanke man” geeft Afrikanen een gezicht
Stephan Vanfleteren toont fotoreeks ‘People of Mercy’ over ziekenhuisschip in Maritiem Park naast Steen
“Ik wilde geen verpleegsters met lachende kindjes op de arm fotograferen, maar de patiënten zelf portretteren.” STEPHAN VANFLETEREN Fotograaf
In 2013 scoorde Stephan Vanfleteren op de World Press Photo Awards met de reeks People of Mercy. De fotograaf schoot de beelden tijdens trips met de Africa Mercy, een ziekenhuisschip dat intussen al duizenden Afrikanen een operatie kon bieden. De foto’s hangen in het binnenschip Lauranda, ondergebracht in het Maritiem Park, dat samen met de expo op 10 december zijn poorten sluit.
Mercy Ships is een internationale organisatie die de allerarmsten bijstaat via chirurgische ingrepen. Haar ziekenhuisschip African Mercy is uitgerust met vijf operatiekamers en tachtig bedden. Aan boord bevinden zich alle voorzieningen van een modern ziekenhuis, waaronder een CT-scanner, een laboratorium en een satellietcommunicatiesysteem. Chirurgen, dokters en verpleegkundigen uit alle hoeken van de wereld bieden er gratis hun diensten aan. Sinds 1978 heeft Mercy Ships al meer dan 89.000 operaties verricht in Afrika.
Vlaams topfotograaf Stephan Vanfleteren voer driemaal mee met de African Mercy, tweemaal naar Guinee en één keer naar Madagaskar. Een selectie van de foto’s die hij daar maakte, hangt nu in het ruim van het binnenschip Lauranda naast het Steen. People of Mercy omvat dertig portretten in zwart-wit.
Voor hij de Afrikanen fotografeerde, sprak Stephan Vanfleteren eerst met de zieken. “Met sommigen sprak ik maar eventjes, met anderen een paar uur. Zo’n blanke man met een fototoestel om de hals was voor velen een grote sprong. Mensen waren soms al dagen onderweg geweest vanuit het binnenland om zich te laten onderzoeken op het ziekenhuisschip. Ik werkte meestal vanop de kade. Daar gebeurde een eerste triage onder de patiënten. Per dag werd er een andere ziekte behandeld.”
Tumoren, hazenlippen, oogziekten, fistels of ontstekingen: de patiënten togen met de meest diverse aandoeningen naar de Africa Mercy, vaak al maanden onbehandeld. Of Vanfleteren nooit de aandrang voelde om zijn camera weg te leggen en een handje toe te steken bij de verzorging van de patiënten? “Nee, de wereld zou veel beter draaien moest iedereen met overtuiging zijn eigen job uitvoeren. Mijn vak is fotografie. Door hen in beeld te brengen, de vele zieke Afrikanen een gezicht te geven, kan ik deze mensen op een andere manier helpen. Ik kan de westerling tonen wat er ginder gebeurt en zorgen voor meer bewustwording. Als de foto’s helpen om fondsen te werven, wordt iedereen daar beter van.”
TROTS
De reeks People of Mercy toont dertig Afrikanen. Hoewel ze bijna allen een zichtbare aandoening hebben, spreekt er een trots uit hun houding. “Ik wilde geen verpleegsters met lachende kindjes op de arm fotograferen, maar de patiënten zelf portretteren”, vertelt Vanfleteren. “Ik had soms schroom, jazeker, omdat ziektes zich soms gruwelijk hadden gemanifesteerd, maar medelijden was uit den boze. Bovendien gold voor al wie er voor mijn lens kwam dat zij kans hadden op genezing. Je moet je voorstellen dat sommigen al tientallen jaren ziek zijn, en dat daar dan plots uit het niets een ziekenhuisschip opdoemt vol topchirurgen en de modernste apparatuur. Aan boord gaan van de Africa Mercy voelt voor sommigen als het betreden van een ruimteschip, pure sciencefiction. De stap naar genezing en die helpende hand betekent veel voor hen. En niet alleen voor de patiënten, maar ook voor hun naasten. Een van katarakt genezen taxichauffeur kan plots weer zijn gezin onderhouden.”
Naast de expo People of Mercy in het binnenschip Lauranda, kan ook het Maritiem Park bezocht worden. Dat sluit op 10 december om in 2024 te herrijzen aan de Noordelijke Droogdokken. Onder de naam Stories of Mercy loopt in het Havenhuis tegelijk een tentoonstelling over de organisatie Mercy Ships. De toegangsprijs voor People of
Mercy, 8 euro, gaat integraal naar de medische zorg van Mercy Ships.