Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Eerst uitgefloten, dan bezongen, nu geveld door kanker
Burgemeester Eberhard van der Laan (62) twee weken na zijn afscheid gestorven
Tot tweeënhalve week geleden kon Eberhard van der Laan (62) zich staande houden en bleef hij burgemeester van Amsterdam. Nu heeft zijn longkanker hem genekt. Van der Laan was advocaat, lange tijd verstokt roker en soms driftkikker. Maar vooral was hij de man die zijn stad verenigde en zachter maakte.
Hij stond te kijken van achter het raam in het donker. Zwak, bleek en mager, maar genietend van de steun en de liefde. Het was woensdagavond 20 september, en burgemeester Eberhard van der Laan had pas bekendgemaakt dat hij uitbehandeld was. Zijn longkanker had gewonnen. Hij stopte ermee. Met zeker duizend stonden zijn stadsgenoten voor de zwartgelakte deur van zijn ambtswoning. Ze riepen zijn naam, zongen voor hem Aan de Amsterdamse Grachten. Het ging hem niet meer af om hen te bedanken. Hij was ziek. Stervend. Maar hij genoot. Acht maanden al wist Van der Laan dat hij terminaal was. Maar hij bleef doorwerken. Om er niet bij stil te moeten staan. Om, tegen beter weten in, zijn ziekte te bezweren. Hij moest zijn werk sterk inperken, ook omdat hij vaak binnen moest in het ziekenhuis. Maar zelfs daar bleef hij vergaderingen beleggen. Dat hij zo lang burgemeester kon blijven, was te danken aan zijn schepenen, zijn ambtenaren en zijn entourage. Al moesten ze hem “met plakband en paperclips” overeind houden, zegt een van hen in de Nederlandse krant NRC.
Maar het ging uiteindelijk niet meer. De standvastige burgemeester was een zieke schim geworden, en in anders bitse discussies durfden ze hem in de gemeenteraad uit medelijden niet meer hard aan te pakken. Op 18 september schreef hij een brief aan zijn stadsgenoten. “Lieve Amsterdammers, zorg goed voor onze stad. En voor elkaar.” Donderdagavond stierf Eberhard van der Laan thuis “in alle rust”, zo maakte het stadsbestuur van Amsterdam vrijdag bekend. Zijn
GEERT MAK Schrijver en vriend ‘‘Hij doet niet mee met het onderlinge gezeik en gezeur. In de verbrokkeling is Eberhard een verbinder geweest.’’
vrouw Femke blijft achter met hun drie jonge kinderen. Hij heeft ook twee volwassen kinderen uit zijn eerste huwelijk. Boven het gezeik De man die zou uitgroeien tot een van de populairste burgemeesters die de Nederlandse hoofdstad de afgelopen decennia heeft gekend, werd in 1955 geboren in Leiden. Zijn ouders waren in de oorlog verzetslui die joodse vluchters onderdak gaven. Met zijn vader – een huisarts – had Van der Laan de overtuiging gemeen dat hij dag en nacht moest klaarstaan voor zijn mensen. Net als zijn vader was hij het grootste deel van zijn leven een verstokte roker. Hij richtte een advocatenkantoor op, was sinds 1990 gemeenteraadslid voor de PvdA, van 2008 tot 2010 minister in de regering-Balkenende IV en sindsdien burgemeester.
Hij was niet van in het begin ‘mister popular’. In het stadion van voetbalclub Ajax werd hij ooit uitgefloten. Van der Laan beet terug: “Ik had hier al een abonnement toen jullie nog in je pyjamaatjes naar Sesamstraat zaten te kijken.” Hij kreeg pas krediet toen hij zich ten tijde van een grote zedenzaak, waarbij veel kinderen in een crèche werden misbruikt, als een kordate maar meevoelende burgervader opstelde. En nog meer toen hij de dingen niet op hun beloop liet, zoals zijn voorganger Job Cohen, maar de problemen aanpakte. Verbinder Schrijver Geert Mak, al dertig jaar zijn dichte vriend, zei het zo: “Hij doet niet mee met het onderlinge gezeik en gezeur. In de verbrokkeling is Eberhard een verbinder geweest.” Zelf zei hij dit: “Denk altijd vanuit het belang van de ander. Dan snap je wat die ander wil bereiken in overleg of conflict, en je ziet waar de ruimte zit voor je eigen wensen.” Overvallen en inbraken liepen sterk terug in zijn tijd als burgemeester. Hij was daar apetrots op, maar kon ook slecht tegen zijn verlies. Hij kon er niet tegen als iets niet werd opgelost, of als het niet op zijn manier werd opgelost. Maar toch. Ruim drie kwart van de Amsterdammers stond achter de burgemeester. Terwijl zijn sociaaldemocratische PvdA in het parlement werd gedecimeerd, stond hij in Amsterdam op het toppunt van zijn populariteit. In die mate dat de stadsbewoners met duizend aan zijn deur kwamen zingen. JESSE VAN REGENMORTEL