Pingpong op hoog niveau

De Catalaanse ministerpresident Carles Puigdemont heeft er vandaag alle belang bij om nog even mistig te blijven over de onafhankelijkheidsverklaring.

Vandaag verwacht de Spaanse premier Mariano Rajoy (Partido Popular) een ondubbelzinnig antwoord uit Catalonië. Heeft Carles Puigdemont vorige dinsdag nu wel of niet de onafhankelijkheid uitgeroepen? Mocht vanuit Barcelona een duidelijk ‘si’ komen, dan krijgt de Catalaanse minister-president van de Spaanse regering tot donderdag de tijd om zijn regio weer in orde te stellen met de wet. Dat formele voorspel is vereist vooraleer Madrid, volgens artikel 155, mag ingrijpen in de werking van de autonome regio.

Verwacht wordt dat Puigdemont helemaal geen ondubbelzinnig antwoord zal geven. Hij heeft er geen belang bij om de mist, die nu over de onafhankelijkheidsverklaring hangt, snel op te klaren. Als hij ‘si’ zegt, dan staat Madrid voor de deur; als hij ‘no’ zegt, dan betekent dat het einde van zijn huwelijk met de anarchistische Candidatura d’Unitat Popular (CUP), die vrijdag haar eis voor een onafhankelijk Catalonië nog eens herhaald heeft.

Neen, Puigdemont hoopt Madrid naar de onderhandelingstafel te krijgen om een beter statuut voor Catalonië uit de brand te slepen. Hij put hoop uit de afspraken die de sociaaldemocratische oppositiepartij PSOE met Rajoys Partido Popular heeft gemaakt om te bestuderen of de Grondwet kan worden aangepast. Het feit dat de politici in Madrid die historische deal hebben kunnen maken, bewijst dat de nationale politici beseffen dat de autonomiestatuten van de regio’s voor verbetering vatbaar zijn.

Artikel 155

Wat zou Puigdemont vandaag aan Madrid kunnen laten weten? Hij zou kunnen zeggen dat de onafhankelijkheidsverklaring en de plechtige ondertekening louter symbolisch waren. Hij zou er Madrid kunnen op wijzen dat hij het Catalaanse parlement vorige dinsdag niet heeft gevraagd om over de onafhankelijkheid te stemmen, en dat Catalonië, zolang dat niet is gebeurd, zich niet heeft afgescheurd van Spanje. Hij zou premier Rajoy kunnen voorstellen dat hij de onafhankelijkheidsverklaring op ijs laat liggen, in afwachting van de aanpassing van de grondwet. Mocht hij die piste bewandelen, dan ligt de bal opnieuw in het kamp van premier Rajoy, die zich dan weer moet afvragen of dit nu een ‘si’ of een ‘no’ was.

Hoe langer dit pingpongspel duurt, hoe beter voor premier Rajoy. Waarnemers denken immers dat hij niet staat te springen om artikel 155 van de Grondwet in te roepen. Het tijdelijk kortwieken van de Catalaanse bevoegdheden zal de woede die de separatisten nu al tegen Madrid voelen, alleen maar aanwakkeren. Het zal geenszins bijdragen tot een definitieve oplossing van het Catalaanse probleem.

Barsten in het front

Er komen bovendien barsten in het front van de Catalaanse separatisten. Aan de ene kant staan de tien parlementsleden van de CUP, die – geruggensteund door twee uitgesproken separatistische burgerorganisaties – geen duimbreed willen toegeven. Aan de andere kant trekken de Catalaanse bedrijfsleiders en meer gematigde PDeCat-partijleden Puigdemont aan de mouw om geen bruggen op te blazen. Het is opvallend dat dit weekend de viceminister-president Oriol Junqueras (van ERC, Esquerra Republicana de Catalunya, de partij die met Puigdemont een kartel heeft gevormd) opriep tot eenheid. Dat is de enige weg naar de onafhankelijkheid, zei hij. Misschien moet premier Rajoy gewoon wachten.