Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Al 900 meldingen over onveilige verkeerssituaties
Oproep krant lokt massaal veel reacties uit
De ongerustheid over de kwetsbaarheid van fietsers in het verkeer is groot, zo blijkt na de oproep van Gazet van Antwerpen. Naar aanleiding van twee dodelijke fietsongevallen in Antwerpen vroegen we onze lezers om gevaarlijke verkeerssituaties te melden. En dat gebeurde massaal. Dit weekend alleen al kregen we bijna 900 meldingen binnen. Niet alleen voor straten en kruispunten in Antwerpen, maar ook in het Waasland, de Kempen en het Mechelse.
De voorbije twee weken kwamen twee fietsers om het leven nadat ze in de stad waren aangereden. De roep om conflictvrije kruispunten is sindsdien heviger dan ooit. Jan Verhaert, directeur van de dienst Mobiliteit van de stad Antwerpen, is niet doof voor die vraag, maar wijst ook op de beperkingen. “We moeten erover waken dat het oplossen van één onveiligheidsprobleem geen nieuw creëert.”
Op conflictvrije kruispunten kunnen de verschillende weggebruikers elkaar niet hinderen. Dat betekent in de praktijk dat iedereen de tijd krijgt om over te steken. Wie groen heeft, komt dus niemand op zijn weg tegen.
“Dat is ook altijd ons eerste uitgangspunt”, benadrukt Jan Verhaert, directeur van de dienst Mobiliteit van de stad Antwerpen. “Maar er zijn ook beperkingen. Er is niet overal en altijd een conflictvrije oplossing mogelijk. We proberen de hinder wel zo veel mogelijk weg te halen, wat dan semi-conflictvrije kruispunten worden genoemd. Er vinden dus nog beperkte deelconflicten plaats, maar uitsluitend verkeerskundig toegestane wrijvingen. Tegelijk groen voor rechtdoorgaand en linksafslaand verkeer bijvoorbeeld.”
Lange wachttijden
De stad Antwerpen telt in totaal 309 lichtgeregelde kruispunten, waarvan 132 in het beheer van de stad zelf. 177 kruispunten vallen onder de bevoegdheid van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Van de 132 stedelijke kruispunten zijn er vandaag drie conflictvrij, 42 semi-conflictvrij en 87 niet conflictvrij. “Al die kruispunten pakken we een voor een aan. We maken ze waar mo- gelijk conflictvrij, in andere gevallen semi-conflictvrij”, zegt Verhaert. “De koppeling met de slimme verkeerslichtencomputer speelt een belangrijke rol. Maar kruispunten volledig conflictvrij maken, kan alleen wanneer er afzonderlijke infrastructuur is voor fietsers, als er voldoende ruimte is en/of de wachttijden aanvaardbaar zijn. Zeventig kruispunten kunnen we om die redenen niet volledig conflictvrij maken. De breedte van de straat is wat ze is en een heraanleg biedt dus niet altijd de oplossing.”
“Conflictvrije kruispunten verhogen de wachttijd, omdat elke weggebruiker er op zijn beurt groen licht krijgt. Als de wachttijden te hoog oplopen, kan dat een terugslag hebben op belangrijke verkeersassen in de stad, waardoor het verkeer op alle kruispunten vast komt te staan. Een belangrijker knelpunt is dat er sluipverkeer ontstaat bij te lange wachttijden, dat automobilisten een alternatieve route zoeken en in de woonwijken terechtkomen. Daar zijn meer fietsers en voetgangers, wat de onveiligheid doet toenemen.”
“Daarnaast zorgen lange wachttijden ook voor een groter risico op het negeren van de rode lichten en dat leidt dan weer tot meer ongevallen”, gaat Verhaert verder. “Op verschillende kruispunten kan de wachttijd voor fietsers oplopen tot vier minuten. Dat is te lang. We moeten erover waken dat het oplossen van één onveiligheidsprobleem geen nieuw creëert. Het invoeren van conflictvrije regelingen heeft altijd een invloed op de verkeersafwikkeling, zowel voor voetgangers, fietsers als gemotoriseerd verkeer.”
Milderende maatregelen
Net omdat conflictvrije kruispunten niet overal mogelijk zijn, wordt ingezet op milderende maatregelen. Een voorstart geven aan fietsers en voetgangers bijvoorbeeld, zodat zij eerst groen krijgen. “We kijken ook naar vierkant groen voor fietsers (iedereen op het kruispunt heeft tegelijk
groen, red.)”, zegt Verhaert. “Maar dat bestaat nog niet in de wegcode en de meerwaarde is ook afhankelijk van de voetgangersen fietsbewegingen op het kruispunt. We moeten ook aandacht hebben voor de opkomst van elektrische fietsen en speed pedelecs, die met een veel hogere snelheid rijden. Dat kan tussen fietsers onderling ook conflicten veroorzaken. In Limburg loopt een proefproject van AWV rond vierkant groen en ook wij hebben enkele testkruispunten aangeboden, maar voorlopig wordt de evaluatie in Limburg afgewacht.”
“Verkeersveiligheid komt altijd op de eerste plaats en pas nadien de doorstroming”, besluit Jan Verhaert. “De dodelijke ongevallen van afgelopen weken laten ook ons niet onberoerd. Elk ongeval is er één te veel. Daarom werken wij dag in dag uit aan het veiliger maken van onze kruispunten.”
JAN VERHAERT
Directeur dienst Mobiliteit stad Antwerpen
“Op verschillende kruispunten kan de wachttijd voor fietsers oplopen tot vier minuten. Dat is te lang.”