Twee langstzittende gevangenen van ons land krijgen vanavond forum in Pano op Eén

Twee meervoudige moordenaars die een levenslange straf uitzitten, Staf Van Eyken (66) en Freddy Horion (71), komen vanavond aan het woord in Pano op Eén. Het zijn de twee langstzittende gevangenen van België. Horion grijpt meteen zijn kans om zijn eigen vrijlating te bepleiten. “Ongehoord”, vindt Johan Steyaert, nabestaande van zijn slachtoffers. “Wanneer zal dat individu eens begrijpen dat hij nooit meer kan vrijkomen?”

“Steek een insect in een doosje, en hij zal proberen vrij te komen”, zo zegt Freddy Horion het zelf in het interview in de Hasseltse gevangenis. Het is voor het eerst dat de zesvoudige moordenaar op tv aan het woord komt. Horion heeft nog steeds zijn lange grijze haren, en een donkere zonnebril op zijn neus. Toch komt hij nooit helemaal in beeld. Want hij wil vooral niet herkend worden na zijn tvoptreden. De man gaat ervan uit dat hij binnenkort kan vrijkomen en dan wil hij anoniem de straat op kunnen. In de Pano-reportage is dan ook vooral zelfbeklag te horen van Horion, die zijn moorden uit 1979 ooit uitlegde als “wraak op de maatschappij”. Dat hij al zo lang vastzit, vindt hij onrechtvaardig. “Als je iemand 38 jaar lang in de gevangenis laat zitten, dan geef je toch toe dat het systeem faalt?”

De interviews met Horion en Van Eyken passen in een reportage over langgestrafte gedetineerden in ons land. Zowel het Gevangeniswezen als het kabinet van justitieminister Koen Geens (CD&V) benadrukt dat ze meewerkte, omdat de uitzending een bredere problematiek aansnijdt: wat doe je met levenslang gestrafte mensen? En moet die straf écht levenslang zijn?

In totaal zitten 211 gedetineerden een levenslange celstraf uit. De VRT hield een enquête onder de honderd mannen en zes vrouwen die in een Vlaamse gevangenis levenslang uitzitten. Ook die resultaten komen aan bod.

“Geschrapt uit maatschappij”

Johan Steyaert, wiens broer en gezin in 1979 werden vermoord, heeft niet meegewerkt aan het programma. “Zo iemand moet je geen forum geven”, vindt Steyaert. Hij is niet te spreken over de uitzending. “Ik ben niet van plan om te kijken. Die man is geschrapt uit de maatschappij. Dat wil hij schijnbaar maar niet begrijpen. Al tientallen keren heeft hij om zijn vrijlating gevraagd, of om een enkelband. Telkens ga ik naar de zitting van de strafuitvoeringsrechtbank, soms wel drie keer per jaar. De laatste keer was in januari dit jaar. En telkens opnieuw schrijf ik de avond voordien een lange tekst om mijn mening duidelijk te maken. Hij mag van mij 90 of 95 jaar worden, maar dan achter tralies. Wanneer zal dat individu eens begrijpen dat hij nooit meer kan vrijkomen?”

Laatste keer in de media

Staf Van Eyken zit al 45 jaar in de cel, en is daarmee de langstzittende gedetineerde in ons land. Van Eyken heeft eerder al aangegeven dat vrijkomen voor hem niet meer hoeft. Tijdens het interview in Leuven Centraal drukt hij zijn spijt uit: “Het was walgelijk, wat ik toen deed. Ik denk wel dat ik heel gevaarlijk ben. Toen zeker.”

Het contrast met Horion kan niet groter zijn. “We hebben lang nagedacht of we aan deze reportage zouden meewerken”, zegt Van Eykens raadsman Walter Damen. “Mijn cliënt heeft een lange evolutie doorgemaakt en wilde dat zelf uitleggen. Hij heeft zich helemaal blootgegeven. Het is de allerlaatste keer dat hij in de media wil komen. Hierna is het voorbij: hij wil vergeten worden.”

Pano, om 21.35u op Eén