Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Een kabinet van groentjes
Mark Rutte heeft zijn regeringsploeg bijna rond. De gids is ervaren, de ploeg niet. En met Halbe Zijlstra krijgt Nederland een minister van Buitenlandse Zaken die twijfelt aan de euro.
Ook de Nederlanders zullen flink moeten studeren op de namen van hun nieuwe ministers. Premier Mark Rutte heeft zijn bewindsploeg zo goed als rond en daarbij valt vooral op hoe onbekend de nieuwe bestuurders zijn. Bijna niemand van de zestien ministers en acht staatssecretarissen heeft eerder een uitvoerend mandaat gehad. Dat komt in de eerste plaats omdat drie van de vier regeringspartijen – CDA, D66 en ChristenUnie – de jongste jaren niet meer bestuurd hebben. Bovendien hebben de politieke leiders van die drie partijen – Sybrand Buma, Alexander Pechtold en Gert-Jan Segers – ervoor gekozen in de Tweede Kamer te blijven. Ze willen erover waken dat hun punten uit het regeerakkoord uit de verf komen. Het geeft meteen aan dat Rutte erover moet waken dat alle partijen voldoende aan bod komen in het beleid. Ook de VVD van Rutte stuurt vooral nieuwe gezichten. De meest ervaren ministers uit Rutte II kozen ervoor niet meer terug te keren. Henk Kamp, Edith Schippers en Melanie Schultz zeggen de politiek vaarwel, en Jeanine Hennis, die in extremis moest aftreden als minister van Defensie, blijft in de Tweede Kamer. Alleen twee voormalige VVD-staatssecretarissen – Eric Wiebes en Sander Dekker – worden minister. Voor Rutte wordt dat wennen, want Schultz, Schippers en Kamp waren zijn absolute vertrouwelingen.
HALBE ZIJLSTRA: realpolitiek op Buitenlandse Zaken
Ruttes nieuwe rechterhand in de regering wordt Halbe Zijlstra. Hij is voor de gewone Nederlander wel een bekend gezicht. Zijlstra was de voorbije vier jaar de VVD-fractieleider en daarom een veelgevraagd politicus op radio en tv. Dat Rutte hem een prominente post geeft, verrast niemand.
Wel worden vragen gesteld bij zijn portefeuille. Zijlstra wordt minister van Buitenlandse Zaken. En dat lijkt op het eerste gezicht een vreemde keuze. Zijlstra is een Fries die met zijn twee voeten diep in de Nederlandse polder staat. “Halbe is wel eens in het buitenland geweest, maar dat is het dan ook wel zo’n beetje”, monkelde Volkskrant-columnist Bert Wagendorp. Ook het grapje dat in Europa voortaan zelfs Fries gesproken zal worden, is niet van de lucht. Die taal is zelfs polyglot Frans Timmermans niet machtig. Met Zijlstra krijgt de Nederlandse diplomatie een man aan het hoofd die in de eerste plaats geïnteresseerd is in realpolitik. Grote ethische principes zijn niet aan hem besteed. In maart 2015 – in volle migratiecrisis – pleitte hij in de tekst Realistisch buitenlandbeleid voor nauwe samenwerking met dictaturen in Afrika. “Als er een stabiel regime zit, moet je dat koesteren en proberen door middel van geleidelijkheid de situatie te verbeteren voor de bewoners. We moeten stoppen met het opgeheven vingertje.” Zijlstra zal het goed kunnen vinden met de toekomstige kanselier van Oostenrijk. Zijlstra is ook een koele minnaar van de euro. Begin dit jaar twijfelde hij zelfs aan het voortbestaan van de euro. Dat vertelde hij aan de journalisten Jort Kelder en Arno Wellens die hem spraken voor hun boek Het Euro Evangelie. “De euro is mislukt en zal over een paar jaar waarschijnlijk niet meer bestaan. Maar zolang een meerderheid op het Binnenhof de feiten niet onder ogen wil zien, modderen we voort”, was het sprekende citaat van Zijlstra.
WOPKE HOEKSTRA: geheim wapen op Financiën
Gelukkig voor Zijlstra moet hij niet naar de vergaderingen van de eurogroep. Dat wordt een taak voor de christendemocraat Wopke Hoekstra. Hij is partner bij McKinsey en zit voor het CDA in de Senaat. Vrij Nederland noemt hem al het “geheim wapen” van de CDA. “Hoekstra wordt in
CDA-kringen én door senatoren van andere partijen de nieuwe Ruud Lubbers genoemd: zakelijk, briljant, goed met cijfers en eigenzinnig tegelijk”, schrijft Thijs Broer. Hij ziet in Hoekstra een potentiële opvolger voor Rutte als premier. Die heeft laten weten dat hij zeker stopt na dit mandaat.
ERIC WIEBES: zware hamer voor Klimaat
De man met de lastigste portefeuille wordt Eric Wiebes. Hij wordt minister van Economische Zaken én Klimaat. Wiebes heeft geen ervaring met klimaatbeleid en als VVD’er heeft hij ook geen groen imago. Bovendien moet hij als minister van Economische Zaken ook de belangen behartigen van de industrie.
Dat lijkt tegenstrijdig, maar de milieuorganisaties vinden het net positief. “Eindelijk een timmerman met een hamer”, klinkt het. Wiebes gaat inderdaad ook over de sluiting van de kolencentrales en de bouw van windmolens. Zeker is dat Wiebes een grote hamer nodig zal hebben, want de klimaatplannen van Rutte III zijn ambitieus.