Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Een wolf met een sociale afwijking
Honden slagen er amper in om spontaan samen te werken
H onden zijn eerder sociaal tegenover soortgenoten en tegenover de mens. Dat is iets wat niet meteen opgaat voor een wolf. Toch blijkt dat de roofdieren veel beter met elkaar kunnen samenwerken dan honden. En dat verbaast wetenschappers. Heeft u ook een blaffende viervoeter in huis? Dan kunt u zonder twijfel bevestigen dat het een sociaal en vriendelijk dier is. In het Wolf Science Center in Wenen, waar wolven en honden in dezelfde min of meer natuurlijke omgeving opgroeien, lieten wetenschappers de dieren een touwtrekproef uitvoeren. Ze konden alleen bij de beloning als ze met twee tegelijk aan de twee uiteinden van het touw trokken. De honden slaagden na 472 pogingen slechts twee keer in het opzet. De wolven lukten het honderd keer van de 416. Volgens professor-bioloog Herwig Leirs van de U-Antwerpen is dat een belangrijk verschil.
Is het dan zo speciaal dat wolven sociaal zijn? Wat u zegt, klopt niet helemaal. Een tijd geleden is een belangrijk verschil ontdekt tussen wolven en honden. Honden hebben een genetische afwijking, waardoor ze veel socialer zijn. Ze stellen zich veel meer open voor soortgenoten en mensen. Ze zijn ook veel vriendelijker en vermijden conflicten. Je zou kunnen zeggen dat ze een afwijking zijn van een goede wolf. Maar dat stemt niet overeen met het feit dat wolven samen jagen, iets wat honden dan weer niet doen. Die zoeken apart naar eten. Welk dier is dan precies socialer? Uit de proef in Wenen blijkt dat honden er niet in slagen om samen te werken, wat bij wolven veel beter lukt. De hypothese is dat honden eigenlijk te vriendelijk zijn. Ze laten de andere hond voorgaan, terwijl wolven elkaar opzij duwen om aan het touw te trekken. Wolven ontdekken duidelijk sneller dat samenwerking helpt om aan voedsel te geraken. Het onderzoek zegt niet dat wolven socialer zijn, maar dat sociaal zijn en samenwerken niet helemaal hetzelfde is. Zo is er het verschil tussen mensen en mensapen. Mensen zijn socialer, we zijn vriendelijk voor elkaar en we werken meer met elkaar samen. Het onderzoek leert dat je het verschil tussen mensapen en mensen niet zomaar kan doortrekken naar wolven en honden.
In hoeverre speelt het mee dat het in het Weense centrum om verwilderde honden gaat? Het bewijst dat honden die door mensen zijn opgevoed en getraind wél makkelijker kunnen samenwerken. Maar bij die gevallen is het waarschijnlijk zo dat ze sneller leren om te doen wat hen gezegd wordt. Omdat ze zo openstaan naar anderen toe, zijn ze ook vatbaarder voor instructies. Zo leren ze misschien minder snel om samen te werken. Dat zijn interpretaties die nu verder onderzocht moeten worden.
Wolven kennen toch ook een hiërarchische structuur? Uit onderzoek blijkt dat honden in groep hiërarchisch veel gestructureerder zijn dan wolven. Ook bij wolven heb je bazen en ondergeschikten, maar dat weegt veel minder zwaar door. In een wolvenroedel mag het alfamannetje eerst eten, maar ook de rest mag meedoen. Terwijl honden monopoliseren: dit is van mij en niemand anders mag daar aankomen. Sommigen leiden daaruit af dat honden daarom zo makkelijk te domesticeren zijn. Ze zitten genetisch zo in elkaar dat ze beter luisteren naar wat een hogere zegt. Wolven zijn een beetje onafhankelijker.