“Het enige wat het kwaad nodig heeft, zijn goede mensen die toekijken en niets doen”

H et verhaal van de beroemde, intussen beruchte Hollywood-producent Harvey Weinstein was deze week niet weg te denken uit de media. Blijkbaar leek iederéén te weten wat deze man uitvoerde. En allang. Van politici – ook president Donald Trump – tot producenten, regisseurs, acteurs en actrices en journalisten. Waarom bleef het dan zolang stil? Waarom heeft niemand iets gezegd of zijn verantwoordelijkheid genomen? Het lijkt alsof iedereen al die tijd aan collectief geheugenverlies heeft geleden en bereid was het seksueel misbruik, het machtsmisbruik, onder de mat te vegen. Mogelijk in ruil voor een filmrol, een job als producent of een gulle donatie aan de democratische presidentscampagne. Het is duidelijk dat ze er in Hollywood baat bij hebben een oogje dicht te knijpen en de machtigste man van Hollywood niet in diskrediet te brengen. Het is dankzij dat collectieve stilzwijgen dat Weinstein decennialang zijn gangen kon gaan. Volgens mij is het ondenkbaar dat dit verhaal eindigt bij Harvey Weinstein. Helaas zijn de incidenten die nu naar boven gekomen zijn van alle tijden. Het is ook geen toeval dat Weinstein, 65 jaar intussen en duidelijk met een tanend succes, net nu door Hollywood wordt uitgespuwd. Of zoals Zack Stentz, de scenarist van de superheldenfilms Thor en X-Men: First Class, het deze week op Twitter verwoordde: “de cultuur in Hollywood zal pas écht veranderen wanneer een roofdier op het toppunt van zijn talent wordt neergehaald, niet wanneer hij al in verval is.” Met andere woorden: het zou pas echt nieuws zijn als morgen verhalen in de media verschijnen over een machtig iemand die zich wel nog op het toppunt van zijn carrière bevindt. De hele story van Harvey Weinstein zou ons aan het denken moeten zetten. Blijkbaar was het jarenlang laten gebeuren van machtsmisbruik op dit niveau gemakkelijker vol te houden dan de geruchten en verhalen van de vele slachtoffers te geloven en ook bekend te maken. Dat gebeurt natuurlijk niet alleen in de VS. Het geval van Dominique Strauss-Kahn illustreert dat ook in andere sectoren door iedereen vaak heel lang wordt gezwegen over wat iedereen schijnbaar al heel lang weet. De Franse toppoliticus en voormalig voorzitter van het IMF had ook al jaren een kwalijke reputatie. Het waren echter niet de media en politiek – allen op de hoogte – die hem aan de galg hebben gepraat, wel een kamermeisje dat hij had aangerand in een hotel. Ook in België is er misbruik – of het nu gaat over seksueel misbruik of machtsmisbruik in de ruimere zin. En op vele vlakken. In de politiek, in het bedrijfsleven, in de sport en op de arbeidsmarkt gebruiken mensen hun positie om anderen onder druk te zetten of te misbruiken. En spijtig genoeg komen ze er ook hier mee weg. Ook vandaag nog. Of het nu gaat over seksueel misbruik en seksuele intimidatie, of over discriminatie en racisme. Ook hier staan veel te veel mensen erbij. Zonder in te grijpen of zelfs maar iets te zeggen. Denk daar eens even over na. Want wat is de kans dat we over tien jaar zullen zeggen, collectief, en vol verontwaardiging en schaamte: we wisten het allemaal wel, maar we hebben er niets van gezegd. Of zoals de bekende Ierse filosoof Edmund Burke het formuleerde: “het enige wat het kwaad nodig heeft om te winnen, zijn goede mensen die toekijken en niets doen.”