Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Roze Balletten? Leuk, maar er is geen link”
Exminister Tony Van Parys zoekt opdrachtgevers in het extremistische milieu bij rijkswacht en Staatsveiligheid
In 19951996 voerde de parlementaire Bendecommissie Bis een onderzoek naar het onderzoek rond de Bende van Nijvel. Hoe kijkt toenmalig voorzitter Tony Van Parys (CD&V) aan tegen de recente onthullingen?
H et verhaal over de Bende van Nijvel was al een kluwen en daar komen nu weer nieuwe hoofdstukken bij. Tijd om de zaken helder op een rijtje te zetten en weinig mensen zijn daarvoor beter geplaatst dan Tony Van Parys, voormalig minister van Justitie en voorzitter van de parlementaire Bendecommissie Bis. Tony Van Parys, nu gepensioneerd, staat bekend als een degelijk man. Iemand die je nooit zult betrappen op spannende speculaties over duistere complotten. Wat hij dan wel meent te ontwaren in het kluwen, krijgt daardoor extra geloofwaardigheid. Zo ziet hij geen link tussen de Bende van Nijvel en de als ‘Roze Balletten’ bekend geworden seksfeestjes in het Brusselse. Maar des te meer kijkt hij in de richting van rijkswachters, extreemrechts en leden van de Staatsveiligheid.
Wat heeft anderhalf jaar Bendecommissie opgeleverd in 1996? Toch wel een aantal zaken. We zijn niet zomaar getuigen beginnen te ondervragen. Wij konden beschikken over het strafdossier, voor het eerst, in tegenstelling tot de eerste Bendecommissie. Onze twee experten, Cyrille Fijnaut en Raf Verstraeten, hebben daar een grondige analyse van gemaakt. Vanuit die kennis zijn we vertrokken. En de conclusies waren? We hebben vastgesteld dat een aantal zaken niet behoorlijk waren onderzocht. Dat hebben we doorgegeven aan de speurders in Jumet. En we hebben aanbevelingen gedaan om politie, rijkswacht en justitie, die soms hopeloos naast mekaar werkten, beter te laten functioneren. Zo hebben we gepleit voor een federaal – dus overkoepelend – parket, dat er ook gekomen is, en voor een fusie tussen politie en rijkswacht. De rijkswacht was in de jaren van de Bende nog een militair orgaan, dat ressorteerde onder Defensie. Ze voerde haar onderzoeken parallel met het eigenlijke gerechtelijke onderzoek en soms was niet eens duidelijk wie nu de leiding had, de onderzoeksrechter of een rijkswachtcommandant. Of belangrijke informatie werd niet uitgewisseld. Dat hebben we ook in het Bendedossier vastgesteld. Bijvoorbeeld? Na de diefstal van wapens bij de Groep Diane, de speciale eenheid van de rijkswacht. Dat was wel wat, een inbraak bij de best beveiligde dienst van het land. Het gerecht kreeg toen géén informatie van de Brusselse BOB, de bewakingsen opsporingsbrigades van de rijkswacht. In die tijd zaten Madani Bouhouche en Robert Beijer daar, de latere verdachten in het Bendeverhaal. Er is toen zelfs een huiszoeking geweest waar Bouhouche zelf bij was. Daar wisten de Bendespeurders in 1996 nog altijd niets van.
Gelooft u dat Christiaan B. de Reus is? Ik steek er mijn hand niet voor in het vuur. Maar als het klopt, sluit het perfect aan bij onze conclusie dat de rijkswachtpiste te weinig is onderzocht. Denk aan de wapendiefstal. Denk ook aan de moord op Juan Mendez, de man die bij FN Herstal werkte als wapeningenieur en die Bouhouche en Beijer goed gekend zou hebben. Bouhouche is verdachte geweest voor die moord (volgens de broer van Juan Mendez was de FN-ingenieur ook overtuigd van de betrokkenheid van Bouhouche bij de Bende en had Bouhouche Mendez’ wapencollectie gestolen, red.). Alle informatie daarover zat bij onderzoeksrechter Luc Hennart, de
TONY VAN PARYS “We hebben destijds vastgesteld dat er binnen de rijkswacht een groepering was opgericht, de groep g, met leden met extreemrechtse overtuigingen. Dat er banden waren tussen rijkswachters en extreemrechtse figuren en bewegingen, zoals Westland New Post. Dat er ook bij de Staatsveiligheid speciale figuren waren die nauwe banden hadden met duistere milieus. En dat er connecties waren tussen zulke mensen en klassieke gangsters.”
man die vandaag nog voorzitter is van de rechtbank van eerste aanleg in Brussel.
Luc Hennart, een magistraat die zelfs naar de normen van Franstalige magistraten zeer conservatief, arrogant en wereldvreemd is. Dat zegt u. Het is zeker iemand met een aparte persoonlijkheid. Hoe dan ook, hij weigerde in de jaren tachtig obstinaat om de gegevens uit zijn dossier uit te wisselen met de Bendespeurders, terwijl dat toch zeer relevant zou zijn geweest. Hij voerde daarvoor formeel-juridische argumenten aan, die op zich wel verdedigbaar zijn. Hij was vooral bang dat zijn onderzoek mee zou verdrinken of beschadigd zou worden in het amalgaam van het Bendedossier. Was dat de enige reden, denkt u? Wel, er zal zeker ook een territoriale drift hebben meegespeeld. En er is zijn persoonlijkheid, het belang daarvan mag je niet onderschatten.
Maar was het ook bewuste tegenwerking? Dat weet ik niet. Je kunt die vraag stellen, maar ik kan er niets zinnigs over zeggen. Ik kan alleen zeggen wat onze conclusie was: dat die informatie uitgewisseld had moeten worden.
Hebben de speurders in Jumet (Charleroi) na 1998 iets gedaan met jullie bevindingen? Dat weet ik niet. Voor ons hield het daar op. We konden het dossier verder niet meer volgen.
U gelooft niet in sabotage als het over de verhuizing van het Bendedossier van Dendermonde naar Jumet gaat. Onze expert Raf Verstraeten heeft dat uitvoerig geanalyseerd. Je zat met drie parallelle onderzoeken – in Dendermonde, Jumet en Nijvel – en dat was geen goede zaak. Het was zeker beter om dat onder één magistraat te brengen en dat is ook gebeurd volgens de procedure. Wij hebben geen aanwijzingen gevonden van manipulatie, bijvoorbeeld door toenmalig minister van Justitie Melchior Wathelet.
Veel mensen hebben zo hun hypothese over de Bende. Wat is de uwe?
Ik ga liever niet uit van hypotheses, eerder van vaststellingen. We hebben vastgesteld dat er binnen de rijkswacht een groepering was opgericht, de groep g, met leden met extreemrechtse overtuigingen. En dat er banden waren tussen rijkswachters en extreemrechtse figuren en bewegingen, zoals Westland New Post. Dat er ook bij de Staatsveiligheid speciale figuren waren die nauwe banden hadden met duistere milieus. Dat er connecties waren tussen zulke mensen en klassieke gangsters. Die mogelijk als uitvoerders mee zijn ingeschakeld voor de overvallen van de Bende, net als de Reus. En we hebben vastgesteld dat dit allemaal te weinig is onderzocht. Expert Cyrille Fijnaut is tot het aantal van dertig rijkswachters gekomen die op een of andere manier vragen opriepen.
De link met de Roze Balletten hebben jullie zo ongeveer afgeserveerd. Het was volgens ons geen vruchtbare piste. Het waren leuke verhalen, over die seksfeestjes in de betere Brusselse kringen. We hebben daar verschillende ondervragingen over gedaan, maar de resultaten zijn niet vatbaar voor publicatie. Dat gaat over de privélevens van mensen, van politici. We hebben geen link kunnen vinden met machinaties in verband met de Bende van Nijvel.
De feestjes hebben mensen mogelijk chanteerbaar gemaakt. Dat kan, maar ons onderzoek heeft dat niet hard gemaakt. We gingen ervan uit dat daar niets meer te rapen viel.
Stef Janssens, een medewerker van Groen, schreef destijds dat jullie namen hebben afgeschermd en verbanden te weinig hebben onderzocht. Daar ben ik het totaal mee oneens. Het bewijs van het tegendeel is dat we wel degelijk ernstige gaten en mogelijke bescherming hebben vastgesteld in de rijkswachtpiste. Wijs het mij maar aan, één document, één getuigenis waaruit blijkt dat we iemand hebben afgeschermd. Het enige dat we niet hebben willen doen, is politici beschadigen voor iets uit hun privéleven.
Een naam die altijd weer valt, is die van oudpremier Paul Vanden Boeynants. Ik zie geen elementen in zijn richting. Tenzij dat je via de piste van rijkswachters en extreemrechts tot in zijn omgeving zou komen. Baron de Bonvoisin? Die heb ik nooit als een ernstige figuur gezien, die man was niet geloofwaardig. Het was vooral een gladde manipulator.
Een van jullie voornaamste aanbevelingen, een wet voor spijtoptanten, gaat er nu pas komen. Dat heeft niks te maken met samenzweringen. Dat is tegengehouden door Elio Di Rupo. Olivier Trusgnach, de jongeman die hem in 1996 ten onrechte had beschuldigd van pedofilie, deed dat als een soort van spijtoptant, omdat hij in een ander gerechtelijk dossier verwikkeld was. Dat werd een groot schandaal en het is natuurlijk een uiterst nare episode geweest voor Di Rupo. Voor hem was het wetsvoorstel daarom onbespreekbaar.