Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Catalonië scheurt zich af, maar niemand laat dat toe
Spaanse premier Rajoy schrijft vervroegde regionale verkiezingen uit op 21 december
Het is gebeurd: de Catalanen hebben zich in een avontuur gestort waarvan niemand weet waar het zal eindigen. Het parlement riep de onafhankelijkheid uit, en dus de afscheiding van Spanje. De Spaanse premier reageerde door de Catalaanse regering af te zetten en verkiezingen uit te schrijven.
Zeventig stemmen voor. Tien tegen. Twee onthoudingen. Met die verhouding verklaarde het Catalaanse parlement zich onafhankelijk van Spanje. Maar valt er wel iets te vieren? Want drie kwartier na de stemming in Barcelona reageerden de Spaanse senatoren met de activatie van grondwetsartikel 155: de overname van Catalonië door Madrid. De Spaanse premier Mariano Rajoy stuurt de Catalaanse regering wandelen en schrijft vervroegde regionale verkiezingen uit op 21 december. Hij schorst ook het hoofd van de Catalaanse politie. Is Catalonië dan wel onafhankelijk? “Nee”, zegt VUB-professor Luk Van Langenhove. “De Spaanse grondwet laat het afscheuren van regio’s niet toe. Nieuwe staten moeten trouwens erkend worden.” En dat zit er niet aan te komen. Volgens professor Europese politiek Hendrik Vos zal niemand Catalonië erkennen. “De Europese Unie negeert hun verzoek. Catalonië staat geïsoleerd en dreigt de paria van Europa te worden.” Dat blijkt ook uit de reacties van belangrijke internationale spelers. Zowel Duitsland als Frankrijk herhalen hun steun aan premier Rajoy. En ook Europees Raadsvoorzitter Donald Tusk is duidelijk: “Spanje blijft onze enige gesprekspartner.”
Spaanse leger
Hoe moet het dan verder? “Alles hangt af van de reactie van Rajoy”, zegt professor Vos. “Accepteert Europa dat het Spaanse leger door de straten van Barcelona zou marcheren? Achter de schermen zullen de EU-leiders Rajoy onder druk zetten om te praten.” Politicoloog Bart Maddens, die zelf deelnam aan demonstraties in Catalonië, vreest voor een escalatie. “Hoe lang zullen de demonstranten vredelievend blijven?” Maddens wijst ook naar de rol van de Catalaanse politie. Onder artikel 155 zouden zij opeens Madrid moeten gehoorzamen in plaats van de Catalaanse regering. “Niemand weet hoe de agenten zullen reageren wanneer de Guardia Civil, de Spaanse rijkswacht, Catalaans minister-president Carles Puigdemont in de boeien zou slaan.” Dat is trouwens geen ondenkbaar scenario. De Spaanse wet laat toe om ‘ongehoorzame’ politici te arresteren op grond van rebellie, en het gerecht overweegt die optie. “De spanningen zullen toenemen in Catalonië”, zegt Van Langenhove. “Zeker als Rajoy onbezonnen maatregelen zou treffen, zoals een arrestatie van Puigdemont.” Hij ziet vervroegde verkiezingen als de logische oplossing. “Met verkiezingen kan je de spanningen kanaliseren. Liever de stembus dan een straatgevecht.” TEX VAN BERLAER
HENDRIK VOS Professor Europese politiek “De EU negeert het verzoek. Catalonië staat geïsoleerd en dreigt de paria van Europa te worden.”