Zetten we klok voor de laatste keer terug?

Omschakeling naar wintertijd heeft meer na dan voordelen

V

oor veel mensen betekent de jaarlijkse omschakeling naar de wintertijd in de eerste plaats een welgekomen extra uurtje slaap. Maar Europa lijkt af te willen van het heenenweerspringen tussen zomer en wintertijd.

We schakelen zondagnacht om 3u weer met z’n allen onze klokken en wekkers een uurtje terug. Waar je je klok ook op gelijk kan stellen, is dat de traditionele discussie over de zin en onzin de kop opsteekt. Maar dit jaar lijkt het menens, want het Europees Parlement wil zich in december buigen over de afschaffing van de zomertijd in heel Europa. Volgens het parlement heeft de zomertijd geen voordelen meer. Bizar, want in 2000 oordeelde de Europese Commissie precies het omgekeerde. Wat is waar?

Energiebesparing achterhaald

De Engelse term voor zomertijd – daylight saving time – geeft beter de gedachte achter het ontstaan ervan weer. De invoering in 1977 had in de eerste plaats economische redenen: als het langer licht is en de mensen langer buiten blijven, bespaart de maatschappij op kostbare energie. Volgens een berekening van het Amerikaanse Department of Energy in 2000 gaat het om een stroombesparing van 5%. Niet niks. Bovendien komt het de toerismeen recreatiesector ten goe- de. Maar wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de ver- hoogde inzet van airconditioning die lichtbesparing volledig tenietdoet. Bovendien is die verlichting sindsdien veel energiezuiniger geworden. “Je haalt meer bespa- ring uit het isoleren van je woning”, zegt Bond Beter Leef- milieu. In onze globale economie werpt zomertijd een bijkomend probleem op. Meer dan de helft van de landen in de wereld doet niet eens mee met zomer- en win- tertijd, terwijl in Brazilië, Austra- lië, Canada en de VS het ene landsdeel wel en het andere niet meedoet. Het geeft aanleiding tot vervelende verwarring.

Biologische klok op wintertijd

Een uurtje langer van je zondagse bed genieten, wie kan daar wat op tegen hebben? Wel, je biologische klok, onder andere. En die heeft een erg grote invloed op onze gezondheid. Volgens de Nederlandse chronobioloog Domien Beersma staat de mens bij de start van de zomertijd een uurtje vroeger op omdat zijn wekker hem dat dicteert, maar zijn lichaam staat nog op een uur later ingesteld. Onze biologische klok benadert immers in grote mate het dagverloop tijdens de wintertijd. Het gevolg is dat mensen in de eerste week na de invoering meer stress ervaren, zich sneller moe voelen en veel minder productief zijn. Nog een economisch verlies dat nauwelijks valt te becijferen: uit Zweeds onderzoek blijkt dat het aantal hartinfarcten in de week na de overstap opmerkelijk hoger ligt dan normaal. Die omstandigheden – stress, vermoeidheid, hartproblemen – leiden volgens onderzoek van Vias tot een verhoogd aantal auto-ongevallen in de eerste week na de omschakeling. Toch zijn er ook gezondheidsvoordelen tijdens zomertijd: meer zonlicht leidt tot meer sporten en broodnodige vitamine D-opname. En langer licht leidt over het algemeen tot minder verkeersongevallen ’s avonds.

Zomer of winter?

Er zijn meer argumenten om af te stappen van die dubbele tijdomschakeling per jaar. Maar welke tijd kiezen we dan? Uit enquêtes blijkt dat een meerderheid van de Belgen voorstander is van een constante zomertijd. Ons bioritme tikt dan wel op wintertijd, ons lichaam past zich volgens medici snel genoeg aan zolang het nadien maar constant blijft. “Maar constante zomertijd zou betekenen dat de ochtendspits in januari volledig in het duister verloopt, want het wordt dan pas om 9.45u licht”, zegt Frank Deboosere, notoir voorstander van de afschaffing. HANS OTTEN

FOTO BERT DE DEKEN FRANK DEBOOSERE Weerman “Constante zomertijd zou betekenen dat de ochtendspits in januari volledig in het duister verloopt.”