Veel debat, veel onrust, en nu de concrete plannen?

Waar staan we na twee weken discussie over fietsveiligheid?

Drie dodelijke fietsongevallen in evenveel weken hebben Antwerpen diep geraakt. Het lijkt alsof iedereen ineens in actie is geschoten. De geest is uit de fles. Het moet anders met de mobiliteit in deze stad. Zowel verontruste ouders als specialisten en politieke partijen pakten uit met petities en actieplannen. Ook uw krant engageert zich voor veilig fietsverkeer. Een oproep om onveilige situaties te melden, leverde meer dan 2.500 reacties op. Waar staan we na twee weken actie? En waar fietsen we naartoe?

De files, de werkzaamheden, de knip… er wordt van de Antwerpenaren almaar vaker een groot aanpassingsvermogen verwacht. En daarover lijkt hij te beschikken. Een alternatief voor de files werd in korte tijd voor almaar meer mensen de fiets. Fietsers bepalen steeds meer het straatbeeld in Antwerpen. Ze maken gretig gebruik van de infrastructuur, en waar die ontbreekt banen ze zich een weg tussen de auto’s en trams, tussen de tramsporen en over de kasseien. Dat doen ze met hun eigen gewone fiets, een koersfiets, een snelle elektrische fiets of een rode stadsfiets. Het is een bont gezelschap geworden dat terecht zijn plaats in de stad opeist. Ze zijn van zeer di- vers pluimage, maar ze hebben één ding gemeen: ze zijn uiterst kwetsbaar. Zoals Jeroen Olyslaegers vorige week schreef: “Wij hebben ook een airbag, maar het is ons eigen lichaam.”

Die kwetsbaarheid, pijnlijk geïl- lustreerd door de dood van drie mensen, én de opgehoopte frustratie van veel Antwerpenaren die zich in hun stad nauwelijks nog kunnen bewegen, hebben het debat de voorbije weken verbreed en versterkt. Iedereen nam eraan deel: verkeersspecialisten, politieke partijen, belangenorganisaties, nabestaanden van slachtoffers, politierechters, verontruste ouders, lezers van deze krant… De Vrije Tribunes in de kranten, de tweets en Facebookposts, de petities en de tv-debatten waren niet te tellen. Daaruit kwamen twee belangrijke thema’s naar voren.

Infrastructuur

De infrastructuur in de stad, en bij uitbreiding in grote delen van Vlaanderen, is niet aangepast aan de grote groep fietsers die onze wegen bevolken. Een fietser heeft extra bescherming nodig, en die moet hem door de overheid gebo- den worden. Er is een vrij grote consensus bij alle deelnemers aan het debat dat sommige maatregelen snel te nemen zijn: het conflictvrij maken van kruispunten, geen vrachtwagens laten rijden in de buurt van scholen net voor of na de schooluren, hier en daar een lik verf... Het heeft geen zin om daarmee te dralen, al lijken de Administratie Wegen en Verkeer (AWV) en het Antwerpse stadsbestuur nu ook niet bepaald gehaast. Volgens schepen van Mobiliteit Koen Kennis kan het kruispunt waarop een dodelijk ongeval gebeurde pas in 2019 conflictvrij worden gemaakt. In de commentaren op onze lijst van gevaarlijke situaties (vorige zaterdag in uw krant), schermt AWV ook vaak met periodes van 1 tot 2 jaar om vaak kleine aanpassingen te kunnen doen. Kruispunten en wegen die grote investeringen vragen moeten vaak wachten tot na 2020.

Het valt te vrezen dat we die tijd niet hebben als we de veiligheid van fietsers willen garanderen. Zeker in de stad Antwerpen is nu een globaal plan nodig dat van Antwerpen een fietsvriendelijke en fietsveilige stad maakt. Het moet een stappenplan worden, met een duidelijke finaliteit en met voor elke stap een timing. Er moet zo snel mogelijk resultaat worden geboekt. Zo’n plan wordt gedragen door het gros van de Antwerpse bevolking, dat is de voorbije weken gebleken. De Antwerpenaar wil meer dan een brief van de burgemeester met de mededeling dat er al veel gedaan is, dat we moeten wachten tot de werven klaar zijn en dat we intussen voorzichtig moeten zijn. De verontwaardiging over de verkeersveiligheid in de stad is geen hype die snel overwaait. Als er geen beloften, plannen én resultaten komen, zal het ongenoegen van de fietsers telkens opnieuw de kop opsteken. Tot nu toe heeft het Antwerps stadsbestuur het debat ontweken. Dat kan het niet blijven doen.

Gedrag

Een andere discussie die twee weken lang is gevoerd ging over het gedrag van de fietsers: ze gedragen zich niet, ze rijden roekeloos, ze hebben geen licht, ze negeren de verkeersregels... Op menige Facebookpagina werd er flink weg en weer gescholden tussen automobilisten en fietsers over wie zich het ergst misdraagt. Op die manier is het een discussie die nergens toe leidt. We moeten met steeds meer mensen steeds minder openbare weg delen. Alleen door samen te werken kan dat zonder ongelukken. Die samenwerking bestaat in de eerste plaats uit het naleven van de regels, maar ook uit wederzijds begrip. Als de regen met bakken uit de lucht valt, laat je als automobilist een fietser die geen voorrang heeft misschien wel eens passeren. Je fietst niet zonder licht en blijft met je fiets niet voor een auto rijden als dat niet nodig is. De spanning tussen automobilisten en fietsers opdrijven is nefast. In elke campagne moet de nadruk liggen op de regels én op hoffelijkheid.

Uw krant

Het gedrag van fietsers en automobilisten wordt het volgende aandachtspunt van uw krant. Na de herfstvakantie maken we er werk van. Intussen kunt u gevaarlijke situaties blijven melden. Wij blijven erover berichten en we volgen op wat er gebeurt met de knelpunten die onze lezers hebben gemeld. Niet alleen deze en volgende week, maar ook volgend jaar. En daarna. Dat is ons stappenplan.

‘‘Tot nu toe heeft het Antwerps stadsbestuur het debat ontweken. Dat kan het niet blijven doen.’’

We moeten met steeds meer mensen steeds minder openbare weg delen. Alleen door samen te werken kan dat zonder ongelukken.

Kris Vanmarsenille kijkt terug op de politieke week en zoekt uit hoe het verder moet.