Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nog te veel fietsers rijden zonder fluohesje in het donker
Veel jongeren zijn nog steeds niet te vinden voor fietshelmen en fluohesjes, ook al verkleinen ze de kans op een ongeval
Met de overschakeling naar het winteruur gaan we opnieuw heel wat donkere wintermaanden tegemoet. In de periode tussen november en februari lopen voetgangers en fietsers een verhoogd risico om niet gezien te worden door automobilisten. Het dragen van een fluohesje, fietshelm en voldoende fietsverlichting kan van levensbelang zijn. Maar toch vindt het nog niet overal zijn ingang.
Uit een recent grootschalig onderzoek in Denemarken bij 6.793 fietsers blijkt dat fluokledij bij fietsers het risico op ongevallen aanzienlijk kan beperken. Er zijn 47% minder ongevallen met persoonlijke letsels en 55% minder ongevallen waarbij een gemotoriseerd voertuig betrokken is.
En hoewel Belgen meer en meer fluohesjes dragen op weg naar school of werk, blijft dat een minderheid. Dat blijkt uit de fietsenquête van VAB. Slechts 15% van de 18- tot 29-jarigen draagt meestal een fluohesje. Bij de dertigers en 65-plussers is dat amper 9%. Fluokleding wordt vooral gedragen door de leeftijdsgroep van 40 tot 49 jaar (26%), gevolgd door de 60 tot 65- jarigen (21%).
Die resultaten worden ook bevestigd door eigen onderzoek. Uw krant stond afgelopen week op een van de drukste fietskruispunten van de stad, op het kruispunt van de Singel en de Grote Steenweg in Berchem tijdens de ochtend- en avondspits. Ouders met (jonge) kinderen waren doorgaans goed verlicht, voorzien van fluokledij én een helm. Dat in tegenstelling tot de jongeren van wie vrijwel niemand een fluohesje droeg. Ook het gebrek aan verlichting viel op bij die groep.
Fluohesjes
In deze periode van het jaar zetten verkeersorganisaties sterk in op sensibilisering en daarbij gaat er extra aandacht naar de jeugd, want jong geleerd is oud gedaan. Voor het derde jaar op rij loopt er in Vlaanderen ‘Helm Op Fluo Top’, een initiatief van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV), in samenwerking met onder meer de Vlaamse Overheid. In totaal hebben 1.236 basisscholen zich ingeschreven om deel te nemen, samen goed voor meer dan 326.000 leerlingen. Met deze actie wil de VSV de veiligheid van jonge voetgangers en fietsers in het woon-schoolverkeer vergroten. Zowat één op de drie (34,8%) kinderen tussen 3 en 11 jaar die in Vlaanderen het slachtoffer worden van een verkeerson- geval, is immers op weg van of naar school. “Fluohesjes zorgen ervoor dat voetgangers en fietsers in het donker al vanop 150 meter zichtbaar zijn voor aankomende auto’s”, zegt Werner de Dobbeleer van de VSV. “Met donkere kleren reikt de zichtbaarheid slechts tot 20 meter, met lichte kleren tot 50 meter. Een automobilist die 50 kilometer per uur rijdt, heeft in ideale omstandigheden 26 meter nodig om te stoppen en kan dus nooit tijdig stilstaan als hij een kind in donkere kleren op de rijbaan opmerkt.”
Fluohesjes kunnen dus heel wat ongevallen vermijden, als ze voldoen aan de Europese richtlijnen tenminste. De controlediensten van de FOD Economie onderzochten in 2011 de in België verkochte fluohesjes. Daaruit bleek dat amper 4 van de 56 gecontroleerde vestjes volledig in orde waren. 24 soorten hesjes moesten uit de handel gehaald worden wegens zware tekortkomingen.
Fietshelmen
Als zich toch een ongeval voordoet, dan zorgt een fietshelm er- voor dat het risico op een ernstig hoofdletsel met meer dan 65% af- neemt. Uit een studie van het BIVV (Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid) in een aantal ziekenhuizen, blijkt dat een derde (32%) van alle fietsers die werden opgenomen hoofd- of hersenletsels had. Bij kinderen tussen 0 en 14 jaar gaat het zelfs om meer dan de helft (53%). “Vanuit we- tenschappelijk standpunt is er een consensus dat een helm hoofd- en hersenletsels kan voorkomen”, zegt Stef Willems van het BIVV. “Omdat fietsers een groter risico lopen in het verkeer, raden we alle tweewielers aan om systematisch een helm te dragen. Voor jongeren tot 14 jaar zou die zelfs verplicht moeten worden, vinden we. Tot die leeftijd leren jongeren welke gevaren ze in het verkeer tegenkomen. Het constant controle houden over hun fiets zorgt bovendien soms nog voor problemen en daardoor hebben ze meer kans om te vallen.”
Terugval in secundair
In het basisonderwijs raakt het dragen van fluohesjes en fietshelmen goed ingeburgerd, onder meer door de inspanningen die de scholen zelf leveren. Toch gaan al die inspanningen in het secundair vaak verloren. Cijfers over het dragen van fluohesjes zijn er niet, maar de resultaten van de Mobiliteitsbarometer van VAB laten zien dat bij het wisselen van school, van lager naar secundair, de helmdracht tuimelt van 80 naar 26% en later zelfs tot slechts 3%. Jongeren vinden het vooral niet cool om een fietshelm te dragen. “Nochtans is het net op dat moment dat jongeren zich meer zelfstandig en ook verder gaan verplaatsen, wat dus ook meer risico met zich meebrengt”, zegt de Dobbeleer. “We moeten dus op zoek naar een benadering die bij jongeren werkt. “En dat hangt ook voor een stuk samen met hoe bekende modemerken er mee omgaan. Sportschoenfabrikanten zoals Nike of Adidas hebben al fluoschoenen in het assortiment met reflecterende strips. Zo bestaan er ook rugzakken. Dat vergemakkelijkt natuurlijk de toegankelijkheid voor jongeren.”
MNMwedstrijd
Vzw Xiu richt zich specifiek op leerlingen van het secundair onderwijs en ondersteunt scholen om de jongeren te sensibiliseren. Dat gaat ook elk jaar gepaard met een wedstrijd, waarvoor dit jaar werd samengewerkt met jongerenzender MNM. Presentator Tom De Cock zat mee in de jury en kleurde voor de gelegenheid zijn haar fluo-oranje. “Met MNM proberen we elk jaar inhoudelijk rond verkeersveiligheid en zicht- baarheid te werken”, zegt De Cock. “Dit jaar hebben we duizenden fluoriderende rugzakhoezen uitgedeeld en dat blijken echt wel hebbedingetjes te zijn, net stoer genoeg. Het is natuurlijk zo dat fluohesjes niet mooi zijn en dat er nog steeds geen verkeersveilige kledij is van de 21ste eeuw. Er wordt geëxperimenteerd met on- zichtbare fluospray, maar het is nog wachten op de grote doorbraak. Tegelijkertijd merk ik ook dat jongeren zich wel bewust zijn van de gevaren en ook begaan zijn met de verkeersveiligheid, maar imago blijft een grote rol spelen. Maar ik zie wel vooruitgang en meer en meer fluo op straat, ook bij jongeren. Het lijkt mij vooral belangrijk dat we jon- geren in hun eigen verantwoordelijkheid zetten en niet te veel met een belerend vingertje wijzen.”