Gazet van Antwerpen Stad en Rand
‘Oma Fonkel’ vertaalt bestseller uit 1915
De Australische Louise Mack (18701835) was in de Eerste Wereldoorlog correspondente in Antwerpen. Het boek dat ze over die periode schreef, werd een bestseller, maar ondertussen kent bijna niemand het nog. Actrice Nicky Langley wil daar verandering in br
Nicky ‘oma Fonkel’ Langley wil boek van oorlogscorrespondente in WO I uit de vergetelheid halen
Toen alle journalisten na de eerste bombardementen in de Eerste Wereldoorlog de opdracht kregen om Antwerpen te verlaten, weigerde journaliste Louise Mack. Ze bleef verslag uitbrengen vanuit Antwerpen en schreef achteraf een boek over haar avonturen. Via dat boek kwam actrice Nicky Langley haar verhaal op het spoor. “Ik heb het in één ruk uitgelezen. In 1915 werd het een bestseller, nu kent bijna niemand het meer. Daarom ga ik er een theatervoorstelling van maken.”
Actrice Nicky Langley is bij het grote publiek beter bekend als oma Fonkel uit de Mega Mindyfilms. Dit seizoen is ze een van de deelnemers van Steracteur Sterartiest. Maar tussen het film- en televisiewerk door werkt Nicky Langley aan een theatervoorstelling die zich afspeelt in het Antwerpen van 1914.
“Mijn broer Anthony heeft een hele verzameling boeken en tijdschriften uit de oorlogsjaren. Samen met hem heb ik vier jaar geleden een boek van de Amerikaanse oorlogscorrespondent Alexander Powell vertaald”, vertelt Nicky Langley. “Powell was vanuit het luxueuze hotel SaintAntoine op de Schoenmarkt getuige van het eerste bombardement met een zeppelin op Antwerpen. Met zijn artikel zette hij Antwerpen meteen op de wereldkaart.”
Louise Mack schreef voor Engelse kranten. Toen de oorlog uitbrak, was ze met enkele collega’s in Oostende. “Na een paar uur kregen ze te horen dat alle journalisten doodgeschoten zouden worden en dat alle telegraaflijnen moesten worden doorgeknipt. Er werd besloten terug te keren naar Engeland, maar Louise Mack kreeg wroeging”, vertelt Nicky Langley. “Ze reisde terug naar België en nam de trein naar Antwerpen, die vol zat met gewonde soldaten, gezinnen en vluchtelingen.”
Louise Mack verbleef in Hotel Terminus op de De Keyserlei. Nic- ky Langley: “Vanuit haar hotelka- mer zag ze drommen mensen wegvluchten. Met een auto met
“De nachten waarin Louise achtergelaten honden een doodstrijd hoorde leveren, waren de ergste uit haar leven, schreef ze.” Nicky Langley Actrice
chauffeur, die ze ter beschikking had gekregen van de Britse ambassadeur, ging ze naar de frontlinies om verslag uit te brengen van de gebeurtenissen in onder andere Mechelen, Lier, Sint-Katelijne-Waver, Gent en Aarschot.
Behalve het menselijk leed dat ze zag, werd Louise Mack ook geraakt door het dierenleed in de bezette stad. In de zoo werden de dieren afgemaakt, om te voorkomen dat ze na bombardementen vrij op straat zouden belanden. Antwerpen liep leeg na de eerste bombardementen maar huisdieren bleven vaak achter. “Louise Mack hoorde achtergelaten honden en katten kermen vanuit de gebombardeerde panden. Die dieren leverden nog een doodstrijd van drie of vier dagen tot ze stierven. Louise Mack schreef in haar boek dat die nachten met dat gekerm van dieren de vreselijkste waren uit haar leven.”
Tijdens een reportage in Lier kreeg Louise Mack een vogelkooi met een kanarie in haar handen gedrukt van een sergeant, die de vogel gered had uit een brandend huis. Nicky Langley: “Louise nam die vogel mee naar Hotel Terminus, waar ook de Engelse schrijver en natuurfotograaf Cherry Kearton verbleef. Hij was blij dat hij voor het diertje mocht zorgen omdat het hem een doel gaf om de dag door te komen.”
Louise duikt onder
Toen alle journalisten na de bombardementen van oktober 1914 te horen kregen dat ze de stad moesten verlaten, besloot Louise Mack te blijven. Ze bleef undercover in Hotel Terminus, werkte er als dienstmeisje voor Duitse officieren en schreef tussendoor stukken voor de krant. Nicky Langley: “Op een bepaald moment werd ze verraden en moest ze het hotel meteen verlaten. Uitbater Henri gaf haar kleding van zijn vrouw, ze namen twee kinderen mee en deden zich voor als Vlaams gezin dat boodschappen ging doen.”
Na een paar nachten op een onderduikadres kon ze vluchten naar Nederland, om van daaruit door te reizen naar Engeland. In 2015
kwam het boek A Woman’s Experience in the Great War uit, dat meteen een succes werd.
“Bij de wapenstilstand op 11 november 1918 was Louise alweer terug in Australië”, weet Nicky Langley. “Ze gaf veel lezingen ten voordele van het Rode Kruis.” Nicky Langley deed heel wat onderzoek naar Louise Mack en het Antwerpen van 1914, onder meer in het Felixarchief. “Misschien komt die interesse door mijn Amerikaanse roots, mijn papa was Amerikaan en ik woonde tot mijn negende in New York, maar ik wil alles weten over Louise Mack en haar periode in Antwerpen. Vlamingen zijn vaak heel nuchter als ik erover vertel, maar dit is toch een bijzonder verhaal.”
Samen met regisseuse Catrien Hermans, twee acteurs en twee muzikanten maakt Nicky Langley een voorstelling voor het voorjaar van 2018. Nicky Langley: “Hopelijk brengt dat Louise Mack weer onder de aandacht. Ze schreef met veel liefde over Antwerpen. Ze verdient het niet om te worden vergeten.”