Slordig gevoerd onderzoek

Bizarre rechtszaak in Antwerpen. De correctionele rechter sprak gisteren in de zaak-Rozenhof enkele vermeende drugshandelaars en cannabiskwekers vrij omdat de rechten van de verdediging flagrant geschonden werden. Nochtans had het Openbaar Ministerie in de zaak al straffen tot vijf jaar cel geëist. Alweer een blunder van het gerecht? Deze keer gaat het niet over een vergeten handtekening onder een aanhoudingsbevel, wel over een slordig gevoerd onderzoek.

In januari vorig jaar kon politicus Christian Van Eyken, verdacht van moord, niet worden aangehouden omdat de onderzoeksrechter had vergeten een handtekening onder zijn aanhoudingsmandaat te plaatsen. Van Eyken ging dus vrijuit, hoewel er serieuze aanwijzingen tegen hem waren. Een zware fout, waardoor het dossier een totaal andere wending nam. Justitie kwam zwaar onder vuur te liggen. Terecht.

Het ergste aan zo’n fout is dat er geen recht geschiedt, dat de samenleving niet weet hoe de vork aan de steel zit, dat er mogelijk een moordenaar vrij rondloopt, maar mogelijk ook niet. De taak van het gerecht is om zekerheid en gerechtigheid te brengen. Als justitie faalt, gebeurt het omgekeerde. Slachtoffers of vermeende daders ervaren onrecht. Door de onzekerheid neemt de kans op valse beschuldigingen en complottheorieën toe. Er kan angst ontstaan omdat gevaarlijke mensen mogelijk vrij rondlopen, en veel burgers zijn kwaad omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn.

Met datzelfde gevoel blijven we ook zitten na de uitspraak in de zaak-Rozenhof. Het is onvoorstelbaar dat maandenlang de telefoons van de verdachten werden afgetapt – een klus waarvoor justitie serieuze bedragen moet betalen aan de telefoonoperatoren – en dat al die gesprekken uiteindelijk niet konden worden gebruikt omdat de onderzoekers zo slordig hebben omgesprongen met het materiaal. Er werden ook fouten gemaakt in de transcripties en vertalingen. De rechter oordeelde dat de rechten van de verdediging geschonden werden en liet de hoofdverdachten gaan.

Betekent dit nu dat een aantal gewiekste drugshandelaren op vrije voeten is? Het zou kunnen, maar het hoeft niet zo te zijn. We weten het gewoon niet. Een paar figuren uit het gezelschap hebben een kwalijk verleden, maar dat is geen reden om ze te veroordelen. Dat kan alleen een goed geïnformeerde rechter op basis van een degelijk gerechtelijk onderzoek. Dat is er in deze zaak niet geweest. Wat overblijft, is onzekerheid en geen gerechtigheid. Aan de oorzaak van deze fout kan onkunde liggen, of te zware werkdruk bij de magistraten of een gebrek aan middelen. In ieder geval had ze niet mogen gebeuren.