Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Veel rook, weinig vuur
Banden tussen Antwerpse politici en vastgoedsector roepen lastige vragen op
En filmpje van nieuwssite Apache doet heel wat stof opwaaien. Er is in te zien hoe het bijna voltallige Antwerpse schepencollege, burgemeester Bart De Wever op kop, in het sterrenrestaurant ‘t Fornuis de verjaardag van vastgoedontwikkelaar Erik Van der Paal komt vieren. De banden tussen sommige politici en zijn firma Land Invest Group zijn al langer omstreden. Daarom roept de ontmoeting enkele lastige vragen op.
1. Mochten de Antwerpse stadsbestuurders dit doen?
Zowel het stadspersoneel als de politici horen zich te houden aan een gedragscode met richtlijnen. Dat leden van het schepencollege aanwezig zijn op evenementen, is op zich geen probleem. Maar, zo stelt de code: “Collegeleden zijn zich er terdege van bewust dat het aannemen van geschenken van derden, of van uitnodigingen voor bijzondere gebeurtenissen, de schijn van partijdigheid kan wekken en zij doen er alles aan om die schijn weg te nemen of te voorkomen.” Je kunt je dus de vraag stellen of dergelijke vriendschappelijke contacten van het stadsbestuur met een van de topmannen van Land Invest Group wel geoorloofd is. Groen-gemeenteraadslid Joris Giebens deed daarom een melding bij het Integriteitsbureau. Dat bureau, opgericht na de Visa-crisis in Antwerpen in 2003, moet oordelen of de gedragscode overtreden is.
“Bij de eerstvolgende zitting van het Integriteitsbureau zullen we bespreken of deze melding ontvankelijk is”, zegt voorzitter Roel Verhaert. “Als dat het geval is, zullen de betrokkenen worden gehoord. Op basis daarvan nemen we een standpunt in. Die uitspraak heeft alleen een moreel gewicht voor de betrokkenen. Wij zijn geen rechtbank.” 2. Wie is Erik Van der Paal? Erik Van der Paal is de zoon van Berchemnaar en projectontwikkelaar Rudi Van der Paal. Deze laatste was medeoprichter van de Volksunie en een belangrijk financier van ettelijke Vlaams-nationalistische initiatieven. Ook bij de oprichting van N-VA zou hij financieel betrokken geweest zijn. De familie Van der Paal koestert bovendien al heel lang goede vriendschapsbanden met de familie De Wever. Bij de begrafenis van Rudi Van der Paal, in 2010, was de huidige Antwerpse burgemeester een van de sprekers tijdens de uitvaart. Een jaar na de dood van zijn vader werd Erik Van der Paal actief op de Antwerpse immobiliënmarkt, onder meer als stille vennoot naast de Nederlander Marc Schaling bij projectontwikkelaar Land Invest Group. Erik Van der Paal, die een aantal faillissementen op de Nederlandse vastgoedmarkt achter zich aansleept, komt zelden boven de radar uit. Als hij al in het nieuws kwam, dan was het door zijn uitbundige levensstijl, die volgens sommige bronnen ook uitstapjes inhield naar de wereld van drugs en prostitutie.
3. Waarom noemen critici sommige projecten omstreden? Land Invest werd in een paar jaar tijd een belangrijke speler op de Antwerpse vastgoedmarkt. Het tekende onder meer voor vier van de zes torens aan het Kattendijkdok op het Eilandje en is betrokken bij een aantal grote projecten die momenteel nog lopen: de Lins Tower op de Tunnelplaats, Spoor Oost , de Slachthuissite en het Tivoli-project in de Markgravelei. Twee projecten van Land Invest liggen al geruime tijd onder vuur. Een daarvan is de Slachthuissite, een groot terrein achter het Sportpaleis. Het stadsbestuur wil dat verkankerde stuk stad nieuw leven in blazen. Omdat er in de oorspronkelijke plannen maar tot 80.000 vierkante meter voorzien was als bouwgrond, haakten de meeste investeerders af wegens niet rendabel. Land Invest sprong wel mee op de kar. Volgens de concurrentie werd het volume aan bouwgrond achteraf verdubbeld naar 2.400 te bouwen woningen, zodat het wel winstgevend werd. De partij Groen vroeg vrijdag om de toewijzing aan Land Invest te schorsen. Een bijna identiek verhaal doet de ronde over de Lins Tower op de Tunnelplaats, ter hoogte van de Waaslandtunnel. De oude Renault-garage daar werd gekocht door Think Media-topman Maurice De Velder en nog dezelfde dag doorverkocht aan Land Invest. Ze betaalden er 9 miljoen euro voor, 3,27 miljoen meer dan wat De Velder eerder die dag ophoestte. Binnen de vastgoedsector werden er wenkbrauwen gefronst. “9 miljoen voor een appartementsgebouw dat volgens de Antwerpse bouwcode niet hoger mag zijn dan de omliggende gebouwen op de Italiëlei? Dat haal je er nooit uit.” Dat wist ook Land Invest. Daarom diende het voor zijn Lins Tower een aanvraag in voor een woontoren van 44 meter. De dienst vergunningen van Stedenbouw weigerde, conform de bouwcode. Toch leverde het stadsbestuur een vergunning af. 4. Is er naast rook ook vuur? Slachthuissite en Lins Tower, het zijn twee dossiers die al geruime tijd zorgen voor gerommel binnen de Antwerpse vastgoedsector. Dat wordt deels mogelijk gemaakt doordat het huidige stadsbestuur zijn ambtenarij opzij heeft geschoven en zijn schepen van Ruimtelijke Ordening en Stadsontwikkeling Rob Van de Velde (N-VA) rechtstreeks laat onderhandelen met projectontwikkelaars. Dat is sneller en efficiënter, maar biedt ook minder transparantie. En dus is het voer voor speculaties. Concurrenten bestoken Land Invest Group en het stadsbestuur dan ook gedurig met insinuaties en geruchten. Maar altijd anoniem. Veel rook, nergens vuur. En ook bij de betrokkenen worden we niet wijzer: alles wordt ontkend, maar niets wordt met feiten ontkracht. Wat rest is de constante zweem van vermeende belangenvermenging, zonder harde bewijzen. WIM DAENINCK SACHA VAN WIELE