Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De sorteerregels voor pmdafval zijn veel te ingewikkeld”
Witte Tornado’s Oud-coördinator Peter Van Lint en afdelingshoofd Esther Hiel samen in gesprek over afval in Antwerpen
Met veel ambitie trokken de Witte Tornado’s twintig jaar geleden voor het eerst de straat op om de Antwerpse wijken schoon te houden. Met resultaat, al ligt er in sommige wijken door heel wat omstandigheden nog altijd veel vuil op straat. “De politici moeten nu echt in actie komen. België hinkt achter op de buurlanden”, vinden kenners Peter Van Lint en Esther Hiel.
De een is bijna vijf jaar met pen
b sioen en ging daarvoor door het leven als ‘oppertornado’. De andere maakte drie jaar geleden de overstap naar Stadsreiniging en kent de successen en pijnpunten als geen ander. Naar aanleiding van twintig jaar witte tornado’s en de week van de afvalophaler, zetten we Peter Van Lint en Esther Hiel samen aan tafel.
Peter Van Lint: “Wij hebben dezelfde beroepsmisvorming. Overal waar we zijn, kijken we wat er op straat ligt. Ieder blikje, elke peuk hebben we gezien.”
In 1997 werden de Witte
b Tornado’s opgericht. Hoe verliep dat?
Van Lint: Toenmalig schepen van Stadsreiniging Mieke Vogels (Groen) vroeg of ik geen volwaardige veegdienst kon oprichten. Ik antwoordde: zeker, maar dan wil ik wel voor een stuk carte blanche. Samen met de ploegleiders hebben we een veegplan gemaakt voor heel de stad Antwerpen. Op een persconferentie vroeg een journalist hoe we dat gingen doen, waarop ik antwoordde dat we als een tornado door Antwerpen zouden gaan om alles proper te maken. Dat werd de volgende dag de kop in de krant: ‘Witte Tornado’s razen door Antwerpen’. De veegdienst telde toen 150 mensen. We waren de eerste stadsdienst die werkte met mensen via sociale tewerkstelling. Van al die werknemers kreeg 85% een vaste job. Daar ben ik nog steeds trots op.
b Ondertussen werken er meer dan 400 mensen bij die veegdienst. Is de stad zoveel vuiler geworden of waren jullie destijds onderbemand?
Esther Hiel: Het zijn er inderdaad 445. De stad is vooral veel groter geworden. Denk maar aan nieuwe wijken zoals Nieuw Zuid, het Eilandje, Regatta op Linkeroever... Mede daardoor zijn er veel bewoners bijgekomen. Tel daar de toeristen bij, vier miljoen per jaar, en je weet dat we extra inspanningen moeten doen. In Antwerpen staan 4.000 papiermanden, er wordt jaarlijks 7.100 ton sluikstort opgehaald. Dat zijn indrukwekkende cijfers.
Van Lint: Laatst was ik in de stad om iets te gaan eten. Vanaf de Meir zijn we richting de kaaien gewandeld en het viel me op dat het kraaknet was. Dat doet me dan plezier.
Toch blijven sommige wij
b ken wel vuil, kijk naar AntwerpenNoord, het Kiel of stukken van Deurne.
Hiel: Daar wonen veel mensen op een kleine oppervlakte. Het zijn ook transitwijken, waar bewoners binnenkomen en soms snel weer vertrekken. Arme mensen zijn bovendien bezig met overleven. Dat maakt het moeilijker om die mensen te bereiken. We doen ons best. Af en toe organiseren we een pop-upcontainerpark, zoals laatst nog op het Koxplein.
Van Lint: Ik zie met lede ogen aan wat voor foto’s er op Facebook passeren van achtergelaten sluikstort en vuile straten. We moeten die beelden goed bekijken en analyseren. 40% van het zwerfvuil bestaat uit blikjes.
Hiel: En zelfs 60-80% van het
volume.
Van Lint: Het is hoog tijd om politici wakker te schudden. We moeten statiegeld innen op blik en plastic flessen. Er loopt nu een proefproject, maar de stad betaalt dat. De producenten proberen het tegen te houden. In de ons omringende landen werkt dat systeem heel goed. Minister Joke Schauvliege (CD&V) is erover aan het nadenken. Al is ze ondertussen wel al heel lang aan het nadenken.
Welke andere zaken kunnen
b nog helpen om die wijken schoon te krijgen, want soms lijkt het zo uitzichtloos.
Hiel: De sorteerregels voor pmd zouden minder ingewikkeld moeten zijn. Mensen zouden hun botervlootje en ander plastic ook gewoon in de pmd-zak moeten kunnen doen. Het is schandalig dat plastic nog steeds verbrand wordt. Het is ook schandalig dat ik in sommige winkels geen komkommer kan kopen die niet in folie zit. Al die dunne zakjes om groente en fruit in te wegen, kunnen toch net zo goed papieren zakken zijn?
Van Lint: Ik pleit al langer voor een zero tolerance. De pakkans blijft klein. En behalve boetes zouden ook alternatieve straffen moeten kunnen worden uitgesproken. Nu kan dat alleen als iemand ermee instemt, maar een bestuurder van een Jaguar die zijn asbak leegt op straat, ligt niet wakker van een boete van 250 euro. Die bestuurder zou verplicht moeten kunnen worden om een maand lang elke dag het afval in zijn wijk op te kuisen.
Hoe staan de vegers zelf te
b genover de problemen in die moeilijke wijken?
Hiel: Gelukkig hebben we een
gemotiveerde ploeg. Ik heb mensen gesproken van de veegdienst in de Klamperstraat in Antwerpen-Noord die nergens anders zouden willen werken. Ze kennen de handelaars, er zijn ook burgers die ‘merci’ zeggen, en het is een dynamische buurt. Ik vind het knap dat ze zo gemotiveerd zijn. Ze zijn wel elke dag met andermans vuilnis bezig. Voor de straatvrijwilligers geldt hetzelfde. Dat soort brugfiguren hebben we nodig. Er moet echt wel een mentaliteitswijziging komen. Met vegers alleen lossen we de problemen niet op. Het is ook zeker niet alleen een Antwerps probleem. Heel Europa heeft ermee te maken. Over het algemeen is Antwerpen proper: 2% van de straten zijn probleemstraten, dat is relatief. 70% van de bewoners vindt zijn straat proper. Daar ben ik trots op.
Van Lint: Vroeger waren we al blij als 30% van de bewoners hun straat proper vond. De laatste jaren van mijn carrière ben ik veel naar scholen geweest om kinderen op een speelse manier les te geven over een nette stad en het sorteren van afval. Dat is ook een heel belangrijk punt.
De Witte Tornado’s dragen
b geen witte pakken meer. Hoe komt dat eigenlijk?
Van Lint: In 2002 ontwierp Walter Van Beirendonck de kleding voor het personeel van Stadsreiniging en toen was wettelijk vastgesteld dat een bepaald percentage oranje moest zijn. We hebben toen wel stickers laten maken: witte tornado’s: een opknapbeurt voor elke buurt. Een andere slogan die ik altijd graag gebruikte was: deze stad is veel te mooi om vuil te zijn. En dat geldt natuurlijk nog altijd.