Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Anderstaligen mogen hun moedertaal spreken op school
Gemeenschapsonderwijs laat thuistaal toe op speelplaats en in de klas
Leerlingen die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands, mogen die ook gebruiken op de speelplaats en zelfs in de klas. Dat staat in een nieuwe leidraad waarmee het Gemeenschapsonderwijs dit schooljaar mee aan de slag gaat. “Door positief met die talen om te gaan, voelen leerlingen zich beter op school en leggen ze makkelijker de brug naar het Nederlands”, zegt topvrouw van het GO!, Raymonda Verdyck. Ook het katholiek onderwijs wil meer aandacht voor moedertalen op school.
Het aantal anderstalige kinderen in ons onderwijs zit al jaren in stijgende lijn. Volgens cijfers van het Agentschap voor Onderwijsdiensten (Agodi) sprak een op de zes Vlaamse kinderen in 2016 thuis een andere taal dan het Nederlands.
Contraproductief
Heel wat directeurs verbieden het gebruik van die vreemde talen. Het Gemeenschapsonderwijs wil daar nu komaf mee maken. In een nieuwe leidraad, die het GO! in al zijn scholen verspreidt, staat dat directeurs positief moeten omspringen met de moedertaal, of die nu Spaans, Pools of Arabisch is.
Want verbieden werkt contraproductief, zo klinkt het. “Doordat we positiever omspringen met die talen voelen leerlingen zich beter op school en leggen ze ook gemakkelijker de brug naar het Nederlands”, zegt Raymonda Verdyck, de topvrouw van GO!.
Het gaat niet alleen over de speelplaats. Ook in de klas kunnen die talen aan bod komen. Leerlingen die in groepjes in hun eigen taal iets uitwerken bijvoorbeeld en waarvan het resultaat in het Nederlands klassikaal wordt besproken.
Alles inzetten op Nederlands
Dat gaat volgens Koen Daniëls, de onderwijsexpert van N-VA, veel te ver. “We geven als samenleving constant het signaal dat de kennis van Nederlands dé manier is om aan een diploma te geraken”, zegt hij. “Als je leerlingen op school dan ook van alles laat doen in hun eigen taal, dan zeg je eigenlijk dat het weinig uitmaakt. Bovendien moet je elk oefenmoment op school aangrijpen om dat Nederlands te verbeteren. De onderwijstijd is al beperkt.”
Daniëls wijst er ook op dat veel van de voorbeelden die in de tekst van het GO! staan, simpelweg niet haalbaar zijn. “Als je tien verschillende nationaliteiten in je klas hebt, dan kan je al die talen toch niet aan bod laten komen?”, zegt hij. “Het Nederlands is de taal die ons allemaal verbindt, laten we daar volop op inzetten.”
Volgens het GO! gaat het slechts om handvatten en kan elke leraar eruit putten, naargelang de realiteit in de klas.
Zelfbeeld
Professor Piet Van Avermaet, directeur van het Steunpunt Diversiteit & Leren van de UGent, juicht de aanpak van het GO! toe. “Door leerlingen constant te bestraffen wanneer ze hun thuistaal gebruiken, voelen ze zich minder betrokken op school en daalt hun zelfbeeld”, zegt hij. “Dat zijn factoren die een negatief effect hebben op het leerproces van kinderen.” De moedertaal kan zelfs een hefboom zijn om Nederlands te leren, zegt hij. “Stel dat een leraar een wiskundeoefening geeft in de lagere school. Eén Turkse leerling begrijpt er niets van en een andere wel. Laat dan die laatste de oefening in het Turks uitleggen aan de andere leerling. De leraar kan daarna vragen aan de zwakkere leerling om in het Nederlands te vertellen wat hij net geleerd heeft. Zo daag je die leerling uit om denkprocessen uit te leggen in het Nederlands en de link te leggen met het Turks. Dat is een krachtig leermoment.” Het GO! is niet de enige die meer aandacht wil voor de moedertaal op school. Het stedelijk onderwijs in Gent heeft een gelijkaardige visie en ook de grootste onderwijskoepel – Katholiek Onderwijs Vlaanderen – werkt aan een “ondersteuningsdocument” om leraren aan de slag te doen gaan met alle talen in de klas.
“Nederlands blijft instructietaal”
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) benadrukt dat het Nederlands de onderwijsen instructietaal is en dat dat zo moet blijven. “Maar dat scholen een visie ontwikkelen om met die meertaligheid om te gaan is een goede zaak”, zegt ze.