Walvis sterft uit door te veel kreeft op ons feestmenu

Noordkaper raakt verstrikt in Canadese touwen en vallen

Wetenschappers vrezen dat we dicht bij de uitroeiing staan van de eerste grote walvis. Volgens tellingen zwemmen nog maximaal vijfhonderd exemplaren van de Noordkaper rond en neemt hun aantal razendsnel af. Grote boosdoener? De vangst van krabben en kreeften voor de NoordAmerikaanse kust. Net die laatste lekkernij staat rond de kerstperiode massaal op ons feestmenu.

Ze worden vijftien meter lang, tot 79 ton zwaar en kunnen wel 70 jaar oud worden. De machtige Noordkaper zwemt in de wateren voor de Noord-Amerikaanse kust en staat daar helemaal aan de top van de voedselketen. Als je de mensheid niet meerekent tenminste, want door ons toedoen dreigt de walvis helemaal van de kaart geveegd te worden.

Er zwemmen er nog zo’n vijfhonderd exemplaren rond, waaronder amper honderd vrouwtjes die in staat zijn om zich te reproduceren. Pessimistische prognoses geven het dier nog maximaal twintig jaar. De laatste jaren was de Noordkaper nochtans aan een voorzichtige opmars bezig – tot in het begin van de twintigste eeuw werd er massaal op gejaagd – maar door de oprukkende visvangst wordt dat hoopvolle herstel helemaal tenietgedaan.

Op een congres van het Ameri- kaanse Society of Marine Mamma- logy (Genootschap voor Zeezoogdieren) waarschuwden experts voor het groeiende aantal Noord- kapers dat verstrikt raakt in materiaal om krabben en kreeften te vangen. Ze zwemmen in touwen die via boeien in verbinding staan met fuiken op de zeebodem. Jaarlijks zouden vijftig walvissen zo verstrikt raken en het aantal dat daaraan overlijdt is volgens de wetenschappers in tien jaar tijd verdubbeld. Vorig jaar alleen al stierven zestien Noordkapers, of 3% van de totale populatie.

Verstrikt in 138 meter touw

Tekenend is het verhaal van Ruffian, de 13-jarige Noordkaper die verstrikt raakte in 138 meter touw en een krabbenval van 61 kilogram. De walvis sleepte het gigantische gewicht mee van Canada tot Florida over een periode van verschillende maanden, tot hij bevrijd werd door duikers.

In het geval van Ruffian ging het om krabben, maar evengoed zijn de touwen en de vallen bedoeld om kreeften te vangen. En laat België nu net een van de grootste afnemers van die kreeften te zijn. Volgens cijfers uit 2011 was België met 1,2 miljoen kilo de tweede grootste importeur van levende Canadese kreeften, na de VS. Met piekmomenten rond de eindejaarsperiode, omdat we dan massaal kreeft op het feestmenu zetten.

Tijd om die dat menu helemaal om te gooien? Dat hoeft nu ook weer niet. “Kijk of de kreeft het MSC-label heeft”, zegt Koen Stuyck van het natuurfonds WWF. “Dat label komt er alleen op als de kreeft op een duurzame manier is gevangen, met zo weinig mogelijk bijvangst en met respect voor de populatie en het marine milieu.”

KOEN STUYCK

WWF “Je moet kreeft niet per se schrappen van de feestdis. Kijk eerst of ze het MSClabel heeft. Dat is er alleen als de kreeft op duurzame wijze is gevangen.”