Ook in de stadsrand: allemaal Antwerpenaar!

Sinds 2008 woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Burgemeesters van grote steden pakken hier graag mee uit. Het zet het belang van steden en stadsbesturen in de verf. En toch, deze uitspraak is misleidend. In Vlaanderen doet ze ons denken aan de binnenstad en de grootstad. Maar wie de cijfers in detail bekijkt, ziet dat zo goed als heel Vlaanderen als stad wordt beschouwd. Dat is helemaal niet zoals Vlamingen dat zelf zien. De groei van de stad zit wereldwijd niet zozeer in de binnenstad, maar wel in de stadsrand. Verstedelijking is vandaag eigenlijk vooral het verstedelijken van de stadsrand. Als Antwerpen 100.000 extra inwoners moet huisvesten, is dat ook – en misschien zelfs vooral – een opgave voor de stadsrand, ook van de gemeenten buiten de stad Antwerpen. Een voorbeeld: Borsbeek, al eeuwenlang een ‘dorp naast de stad’. Maar vandaag stellen de inwoners van Borsbeek vast dat ze buiten hun wil om stad zijn geworden. Borsbeek heeft 10.000 inwoners, maar telt vandaag per jaar 1.600 verhuisbewegingen in en uit de stad. De armoede en het aantal bewoners met een migratieachtergrond nemen toe. Hoe kan een dorp in zijn eentje stadsproblemen te lijf gaan? De verstedelijking van de stadsrand zadelt ons met moeilijke vraagstukken op. De instroom van armoede en diversiteit leidt tot grotere sociale noden. Het doet mee de vraag naar de professionalisering van bestuur en dienstverlening toenemen. Dat vraagt om samenwerking over de gemeentegrenzen heen, maar dat leidt dan weer tot de vrees om controle te verliezen in de samenwerking met de grootstad. Nog zo’n moeilijk vraagstuk is de nood aan een betere leefwereld. De bewoners van de kernstad eisen terecht een gezonder leefmilieu op. Dat betekent onvermijdelijk dat de bewoners van de stadsrand zich anders zullen moeten gaan verplaatsen. De discussie over stedelijke mobiliteit kan dus niet enkel gaan over hoe toegankelijk de stad met de auto is. Tot slot: wie betaalt voor de ombouw van verkavelingen tot stadswijken, met uitnodigende publieke ruimte en goede publieke dienstverlening? De uitbouw van ‘verkavelingsvlaanderen’ heeft veel grondeigenaars en bouwfirma’s rijk gemaakt. De factuur om overal infrastructuur en dienstverlening aan te bieden, wordt doorgeschoven naar belastingbetaler. Zal de overheid – en dus alle belastingbetalers – opnieuw de rekening krijgen? We kunnen deze opgave alleen maar tot een goed einde brengen als we – of we nu in de stad of in de stadsrand wonen – onszelf allen als Antwerpenaren gaan zien en de lusten en lasten voor de ontwikkeling van de stad rechtvaardig willen verdelen. Vanaf nu dus: allemaal Antwerpenaar!