EU wil investeren in Afrikaanse jongeren

Voor het eerst in drie jaar zitten Afrika en Europa samen. Ze hebben plannen om de Afrikaanse jeugd te helpen. Maar er zijn ook ongemakkelijke gevoelens.

“Ik kom uit een generatie die Afrikanen niet meer zal zeggen wat ze moeten doen”, zei de Franse president Emmanuel Macron gisteren kort na zijn landing in Burkina Faso. Maar de jonge Afrikanen voor wie Macron sprak, toonden luidruchtig hun ongenoegen en een van de auto’s uit zijn gevolg werd bekogeld.

Macron zit vandaag met de 27 andere leiders van de EU samen met de 55 landen van de Afrikaanse Unie (AU) in Abidjan (Ivoorkust). “Dit is geen top als alle andere”, zei Federica Mogherini, hoofd van de Europese diplomatie. “We moeten extreem ambitieus zijn.”

Moeilijke relatie

Terwijl Europa vergrijst, is Afrika demografisch aan het exploderen. Er zijn vier keer zoveel Afrikaanse kinderen als er Europese zijn. Tegen het jaar 2100 is een op de drie wereldbewoners Afrikaan. De economie houdt geen gelijke tred. Afrika blijft een reservoir voor goedkope grondstoffen en goede jobs zijn zeldzaam. “Afrika creëert nog te weinig toegevoegde waarde en er is nauwelijks regionale handel binnen het continent” zegt een EU-diplomaat. “Nochtans toont het voorbeeld van de EU dat het net daarmee begint. Nationale consumentenmarkten zijn gewoon te klein.”

“De relaties tussen beide continenten zijn disfunctioneel en vaak ook emotioneel vanwege het koloniale verleden”, waarschuwt de International Crisis Group in haar recentste rapport. Of zoals een EU-diplomaat zei tegen de denktank: “Een gelijkwaardig partnerschap met Afrika betekende vaak dat zij moeten willen wat wij willen, zodat wij met een schoon geweten vooruit kunnen.”

Voor het eerst lijkt de EU te beseffen dat het zo niet verder kan. De migratiecrisis zette de onderlinge verhoudingen pijnlijk op scherp en China’s aanwezigheid biedt Afrikaanse regeringen nieuwe kansen. De EU komt naar Abidjan met een investeringsfonds dat samenwerkt met de privésector. De Europese Commissie noemt dat duurzamer dan ontwikkelingshulp. Ngo’s willen meer transparantie en vrezen dat Europese bedrijven meer profijt uit dat systeem kunnen halen dan de Afrikaanse samenleving.

Nieuw is ook dat Duitsland grote interesse toont in Afrika (met zelfs een eigen Marshallplan). Tot nu toe overklasten oudkolonisatoren Frankrijk en Groot-Brittannië de EU volledig in Afrika. Maar de Britten verlaten straks de Europese Unie (en

nemen 15% van de fondsen mee). Abidjan zal uitwijzen of Macron soloslim speelt of dat er een nieuwe, meer Europese dynamiek komt.

Olifant

Ook de Afrikaanse Unie heeft nieuwe ambities, zoals Afrikaanse – en niet langer puur Europese – middelen voor vredesmissies. De Rwandese president Paul Kagame is voortrekker met een plan voor een douaneheffing. Op termijn kan dat leiden tot een Afrikaanse vrijhandelszone.

Migratie blijft de olifant in de kamer. Gisteren zei Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker alvast dat “Europa overduidelijk legale migratie nodig zal hebben”. En de Afrikaanse landen? Die krijgen veel meer geld van hun (jonge) emigranten in het Westen dan van het Westen zelf .

FOTO AFP De Ivoriaanse stad Abidjan maakt zich op voor de top. De EU komt met een investeringsfonds, maar ook de Afrikaanse Unie heeft ambities.