“Ideale filerijder bestaat niet”

Verkeerspsycholoog Jos Vrieling ziet vooral oplossing in goede en actuele informatie

nelle en betrouwbare informatie is cruciaal om files te verminderen”, zegt verkeerspsycholoog Jos Vrieling. “Want mensen die goed geïnformeerd zijn, passen hun rijgedrag aan op wat gaat komen. Dat kan voor minder files zorgen en zelfs ongevallen voorkomen.”

2017 zal het zwaarste filejaar ooit worden, zo heeft het Vlaams Verkeerscentrum becijferd. Die drukte op de weg opent perspectieven voor nieuwe beroepen. Neem nu de Nederlander Jos Vrieling, verbonden aan het internationale ontwerp- en consultancybedrijf Arcadis, dat onder meer in Antwerpen en Brussel filialen heeft. Hij is verkeerspsycholoog. “Ik onderzoek hoe mensen zich gedragen in het verkeer en waarom ze op een bepaalde manier handelen. Met cijfers en statistieken ben ik nauwelijks bezig. Dat is meer het vakgebied van verkeersdeskundigen”, zegt hij. Een kant-en-klare oplossing om de files aan te pakken, heeft ook hij niet. “Maar het is wel zeker dat nóg meer snelwegen niet de oplossing zijn. Want die trekken alleen maar veel verkeer aan. Uit studies is overigens gebleken dat 6% minder auto’s op de snelwegen het fileprobleem al voor een flink deel zouden oplossen”, zegt de verkeerspsycholoog.

De ideale filerijder bestaat niet. Al zijn er volgens Jos Vrieling wel degelijk verschillen. “Je mag het niet veralgemenen, maar een vrouw van middelbare leeftijd zal doorgaans oplettender en voorzichtiger een file in gaan dan een jonge kerel die nog niet heel lang zijn rijbewijs heeft. Al was het maar omdat bij die laatste het testosterongehalte vaak hoger ligt.” Wel maakt Jos Vrieling een duidelijk onderscheid tussen mensen die het gewend zijn om in een file te rijden en zij die er per ongeluk in terechtkomen. “Ervaring speelt een belangrijke rol bij het inschatten van situaties. Mensen die dagelijks in de file staan, blijven daar rustiger onder en zullen minder vaak onverwachte keuzes maken zoals van rijvak veranderen. Ze weten ondertussen wel dat dit weinig of geen tijdwinst oplevert en sneller tot een ongeval kan leiden.”

Ervaring speelt mee

Bij minder ervaren filerijders ligt dat anders. “Ook hier mag je niet veralgemenen, maar mensen die slechts sporadisch in de file staan, reageren anders. Ze zullen vaker van rijvak proberen te veranderen of onvoldoende afstand houden. Deze mensen hebben vaak ook niet de rust, of noem het gelatenheid, van mensen die dagelijks in de rij staan.” Het profiel van een bestuurder kan dus wel degelijk het verschil maken in een file, meent Jos Vrieling. “Leeftijd en ervaring spelen een rol. Maar ook zaken zoals vermoeidheid of een gebrek aan tijd beïnvloeden het gedrag van automobilisten in een file.”

Waarschuwen helpt

Snelle en betrouwbare informatie over de files op snelwegen zijn volgens Jos Vrieling nog de beste manieren om problemen te vermijden. “Wie gewaarschuwd is, is extra op zijn hoede. Mensen die onderweg of aan het begin van hun rit weten dat ze in een file zullen terechtkomen, zijn extra voorzichtig. Ze milderen al op voorhand hun snelheid en houden sneller afstand van een voorligger. Ze zijn simpelweg alerter voor wat komen gaat.” De manieren om automobilisten te waarschuwen voor files zijn breed. “Verkeersinformatie via de radio of gps zijn het bekendst en ook efficiënt. Op voorwaarde tenminste dat de informatie actueel en correct is.” Verder kunnen ook duidelijke informatieborden langs de weg soelaas brengen. “In Nederland lopen op meerdere plekken projecten rond spitsmijden. Daarbij worden mensen beloond als ze niet tijdens de spits de weg op gaan. Minder auto’s op de weg blijft immers nog altijd de beste remedie tegen files.” Een verschil in verkeersgedrag in de ons omringende landen ziet Jos Vrieling niet. “Ik denk dat er weinig verschil is tussen het rijgedrag van pakweg een Belg, een Nederlander of een Duitser. Er wordt wel eens gezegd dat Duitsers gedisciplineerder rijden. Maar of dat klopt?” PATRICK VAN DE PERRE

JOS VRIELING Verkeerspsycholoog “Mensen die aan het begin van hun rit weten dat ze in een file terechtkomen, zijn extra voorzichtig.”

S

FOTO ARCADIS