Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Schaatskampioene gaat astronauten helpen op Zuidpool
Professor Sarah Baatout (48) uit Geel test hoe de mens reageert op straling
Vorige week werd ze nog Belgisch kampioene synchroonschaatsen, maar de feestdagen brengt professor Sarah Baatout (48) van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCKCEN) in Mol door op de Belgische Zuidpoolbasis Prinses Elisabeth. Als voorbereiding op de toekomstige Marsmissies test ze de effecten van straling op het menselijk lichaam. En haar schaatsen, die neemt ze gewoon mee.
Vanaf 16 december laat Sarah Baatout haar man en twee kinderen voor een maand achter in Geel. Ze reist naar een van de onherbergzaamste plaatsen ter wereld om er onderzoek te doen naar de gezondheidseffecten van ioniserende straling, met name naar het gedrag van ons immuunsysteem in de ruimte. Want dat werkt daar anders dan op aarde. “De condities op de Zuidpool zijn vergelijkbaar met die in de ruimte”, zegt Baatout, hoofd van de afdeling radiobiologie van het SCKCEN en professor aan de universiteiten van Gent en Namen.
Een maand lang zal ze samen met 25 andere onderzoekers in de Prinses Elisabethbasis van poolreiziger en bezieler Alain Hubert doorbrengen. “We willen naar Mars, dus de wetenschap moet langdurige reizen in de ruimte mogelijk maken”, zegt de enthousiaste onderzoekster. “Op de Zuidpool kunnen we de condities van in het internationale ruimtestation ISS tamelijk goed nabootsen. In het ISS is de straling tweehonderd keer hoger dan op aarde, in deep space zelfs vijfhonderd keer. Het poolstation ligt op een granieten plaat, die natuurlijke straling afgeeft, dus dat simuleert een beetje een verblijf in de ruimte. Bovendien ben je er behoorlijk geïsoleerd van de rest van de mensheid. De psychologische impact is er vergelijkbaar met in het ISS: er is geen privacy, iedereen hoort en ziet je gesprekken met het thuisfront. Dat geeft stress, net zoals bij de astronauten in het ISS.”
Kerstcadeautjes in bagage
En precies die stress, samen met gewichtloosheid, deelt flinke klappen uit aan ons immuunsys- teem. Het aantal witte bloedli- chaampjes daalt in de ruimte en dat is geen goed nieuws, want daar ziek worden is niet echt ge- ruststellend. “Ons immuunsysteem reageert trager in de ruimte”, zegt Baatout, die uitgebreid werd gescreend om te zien welke virussen en bacteriën ze in haar lichaam heeft. “Want die kunnen bij ons sluimeren en op de Zuidpool – en dus ook in de ruimte
– plots de kop opsteken.”
Eén uur per dag trekt Baatout een uur uit om via Skype uitleg te geven aan Belgische klassen. Lagere en middelbare scholen die willen intekenen, kunnen dat doen via Facebook, op de pagina ‘missionSarahBaatout’. “Ik vind het enorm belangrijk om de passie voor wetenschap door te geven, zodat ze misschien zelf ook naar de Zuidpool kunnen vertrekken. Of naar Mars.”
Voor het kerstfeest heeft de onderzoekster alvast wat cadeautjes in haar bagage gestoken. “Poolkledij moet ik niet meenemen, die krijgen we van Alain Hubert. Maar mijn schaatsen neem ik wel mee. Ze hebben beloofd dat ze op de Zuidpool een stuk ijs zullen platkloppen, zodat ik een paar rondjes kan maken”, lacht de kersverse Belgisch kampioene synchroonschaatsen.
SARAH BAATOUT (48) Hoofd afdeling radiobiologie van het Studiecentrum voor Kernenergie “Op de Zuidpool kunnen we de condities van in het ISS behoorlijk goed nabootsen. Net als de psychologische impact.”