Echte helden betalen belastingen

Een echte held betaalt belastingen. Dat was het motto van de vakbondsactie gisteren in Antwerpen, waar de provinciale afdelingen van de bonden de handen in mekaar sloegen om rechtvaardige belastingen te eisen. Geef toe, het is gedurfd, in dit land met een traditie die veeleer heldhaftigheid toekent aan wie op handige manieren de fiscus weet te omzeilen. Dat is iets cultuurgebondens, blijkbaar, met een vrij duidelijke lijn van noord naar zuid. In Zweden zijn belastingaanslagen zonder meer openbaar. In Griekenland gingen destijds de vormen van fraude zo ver dat mensen nog jaren het pensioen bleven innen van gestorven familieleden. Wij zitten daartussenin: je moet niet overdrijven, maar wie de kans krijgt om belastingen te ontwijken, zal dat niet rap laten liggen. Dat iemand anders dan toch zal moeten bijpassen, want die scholen, wegen, bruggen en ziekenhuizen moeten wel gebouwd worden en die politiemensen, leerkrachten en rechters toch betaald, dat zien we als een onpersoonlijk probleem, dat verdwijnt in het zwarte gat van de schatkist. En als bijna iedereen het doet, waarom zou jij dan de ene gek zijn die de belastingontvanger spontaan alle mogelijke informatie bezorgt?

De vakbondsactie mikte in de eerste plaats op de bedrijven en de rijken die hun kapitalen buiten bereik van de fiscus houden onder de palmbomen in exotische oorden. ‘In de Bahama’s je geld verzamelen en hier geen dokwerkers willen betalen’ was een slogan, met verwijzing naar het sociaal conflict in de haven, waar het beschermde statuut van de dokwerkers onder druk staat.

De verre belastingparadijzen zijn voor de vakbonden een comfortabel thema. Dat vakbondsleden net zo goed al eens in het zwart activiteiten ontplooien, al is het dan op een zoveel kleinere schaal, is dat iets minder. Antwerps ABVV-voorzitter Bruno Verlaeckt wou daar dan ook liever niet te veel over zeggen. Wel klonk met overtuiging de bekende riedel dat als bedrijven maar eens gewoon hun belastingen betaalden, de grote problemen van vandaag zouden verdwijnen als sneeuw voor de zon: werken tot 67 zou niet meer hoeven, de sociale zekerheid zou probleemloos overeind blijven.

Maar wat als ondernemingen wegtrekken als we hen fiscaal te hard achter de veren zitten en duizenden banen verloren gaan? Die vorm van chantage kan niet blijven duren, menen de bonden.

Dat is nu maar de vraag. Zolang de Europese lidstaten mekaar zonder scrupules beconcurreren in aanlokkelijke belastingregimes, kunnen bedrijven hen tegen mekaar uitspelen. De Europese Unie staat nog veel te zwak om hier veel aan te doen. Maar dat geldt ook voor de Europese vakbeweging, die over de grenzen heen amper solidariteit toont. Daar ligt nu nog een pijnpunt waar de gedelegeerden van deze wereld harder op mogen hameren.