Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De lightsaber snijdt aan twee kanten
In nieuwe Star Wars-aflevering is het vechten tegen de eigen demonen
Rian Johnson injecteert humor en nuance in Star
Wars: The Last Jedi, het einde van een tijdperk. Het is niet zomaar licht versus donker, maar vooral: vechten tegen de eigen demonen.
Veertig jaar al verheft de Star Wars-saga onze innerlijke strijd tot een epische confrontatie van goed versus kwaad, maar nooit voorheen gebeurde het met zoveel nuance als in de nieuwste aflevering, Star Wars: The Last Jedi. Het is een blockbuster die je tenminste toelaat om mee te leven met de helden die intussen vertrouwd aanvoelen, terwijl er zowel in stijl als in verhaal genoeg verrassende wendingen zitten om op het puntje van je stoel te blijven zitten.
En ja, er wordt een flink pak interstellair geschoten en het komt tot lichtzwaardconfrontaties op het scherp van de snee. Maar nooit zonder te verliezen waar het om gaat: mensen die moeten kiezen tussen goed en kwaad, ook al is die grens soms erg wazig. Dit is een film over wilskracht en vechten tegen je eigen demonen. Daarmee gaat deze film recht naar de essentie van Star Wars.
In grote lijn gaat The Last Jedi verder op het elan van The Force
Awakens, de film die de reeks twee jaar geleden nieuw leven inblies. Han Solo liet daarbij al het loodje, gedood door zijn eigen zoon, Kylo Ren, die in de ban van het Kwade is. Met het overlijden van Carrie Fisher eind vorig jaar – na de opnames – wisten we al dat dit haar laatste bijdrage als Leia Organa werd. De titel liet al vermoeden dat ook Mark Hamill zijn pensioen voorbereidt: Luke Skywalker is de laatste der Jedi-meesters.
Hij heeft echter een evidente opvolger: Rey (Daisy Ridley) voelde de Force in haar ontwaken in de vorige film. Daarom bezoekt ze nu Luke Skywalker tijdens zijn zelfgekozen isolement boven aan een dramatische klif met zicht op zee. Maar Skywalker is bitter geworden: “De erfenis van de Jedi is op een mislukking uitgedraaid.”
Gelukkig heeft hij het gezelschap van de Porgs, knuffelbeestjes die doen denken aan papegaaiduikers en als warme broodjes zullen verkopen in de Disneyshop. Ze leveren een van de sterke komische momenten van de film op, waarbij Chewbacca zowaar wordt bekeerd tot vegetarisme. Sowieso heeft deze film een diervriendelijke boodschap.
Duizend bommen en lichtzwaarden
De nieuwe Star Wars is sterker in humor dan de vorige: regisseur Rian Johnson maakt er geen kolder van, maar schiet telkens wel raak. Er zit een geweldige visuele grap met een strijkijzer in. De regisseur mocht zijn eigen chef fotografie meenemen van zijn debuut Brick en de slimme sciencefictionfilm Looper. Ze durven best ver te gaan: er zit een adembenemend mooie scène in waarin een meisje zichzelf moet opofferen om de bommen in een bommenwerper te kunnen lossen.
Verfrissend cynisme
Wacht even: bommen uit een bommenwerper? In naam van de Resistance? Johnson speelt met je verwachtingen. Altijd al is de Force een dubbelzinnige kracht geweest, maar nooit eerder bleek het zwart-witte contrast over te gaan in grijs, nooit voorheen werd het zo makkelijk om van kamp te wisselen. De lightsaber is een tweesnijdend zwaard: je kan hem gebruiken ten goede en ten kwade.
Dat weet ook de figuur die acteur Benicio del Toro introduceert: DJ is een freelance hacker die zich laat inhuren door al wie betaalt. Hij wordt aangetroffen in een casino dat herinnert aan
de Cantina uit A New Hope. “Het is allemaal één grote machine”, zegt DJ. “Live free, don’t join.” Er zit een verfrissend cynisme in deze film, die ook
de wapenhandel op de korrel neemt. Niet slecht voor een filmreeks die geld slaat uit sterrenoorlogen.
Van de 2,5 uur had er gerust een halfuur uit gemogen – halfweg sleept de film wat. Maar er moet dan ook veel gebeuren: dit is een epos waarbij alle helden en antihelden in dubio zitten. Vliegenier Poe Dameron (Oscar Isaac) moet met het voetbalronde robotje BB-8 de Resistance beschermen, maar vertrouwt zijn nieuwe chef (Laura Dern) voor geen haar uit haar paarse kapsel. Ook bij de First Order rommelt het intern nog erger dan bij Samen. Rey blijft geloven dat ze Kylo Ren nog kan redden van de Dark Side. Maar kan hij ontsnappen aan de almacht van de opperste leider?
The Last Jedi betekent het einde van het tijdperk van Luke Skywalker en generaal Leia, maar allesbehalve het einde van de saga. Met voorganger The Force Awakens speelde J.J. Abrams iets heel strafs klaar: hij maakte een vervolg op de eerste Star Wars-trilogie die de vermaledijde prequels van begin jaren 2000 deed vergeten. Rian Johnson bleek de geknipte man om op dat elan voort te gaan en tegelijk de reeks in een nieuwe richting te sturen. Star Wars toont dat het kan: een film voor het grote publiek die de kijker niet voor dom aanziet. Zoals het halfweg klinkt: “De melkweg heeft een legende nodig.”