Patstelling compleet: separatisten behouden absolute meerderheid

Premier Rajoy grote verliezer van verkiezingen

Met bijna alle stemmen geteld, hebben de separatisten alweer de meerderheid in het Catalaanse parlement. Een nederlaag voor de Spaanse premier Rajoy

De Spaanse premier, Mariano Rajoy, heeft gegokt en verloren. De separatistische partijen die Catalonië op het pad naar de onafhankelijkheid wilden zetten, halen iets meer zetels binnen dan bij de vorige verkiezingen in 2015. De lijst van de afgezette minister-president Carles Puigdemont (JUNTSxCAT) scoort met 34 zetels zelfs beter dan de gedoodverfde winnaar bij de separatisten, Esquerra Republicana, die 32 zetels behaald. Samen hebben ze 66 van de 135 zetels, dat zijn er twee te weinig voor de absolute meerderheid in het parlement. De anarchistische, separatistische CUP kan hen wel die meerderheid bieden, net zoals in de vorige regering. Dat was een minderheidsregering die rekende op de gedoogsteun van de CUP.

Net zoals in 2015 behalen de separatisten de meeste zetels, maar hebben ze niet de meeste stemmen. De drie separatistische partijen samen hebben 47,47% behaald. Traditioneel scoren de Independentistas beter in de landelijke gebieden, waar je minder stemmen nodig hebt om een zetel te behalen. Dus ja, ze hebben de meerderheid in het parlement, maar de meerderheid van de Catalanen heeft zich niet achter hen geschaard. Als zij een regering vormen, dan zal die maar de helft van de Catalaanse bevolking bekoren.

De vraag is of en hoe de separatisten een nieuwe regering gaan vormen. Eind oktober had de Spaanse regering de Catalaanse regering afgezet en het parlement ontbonden. De belangrijkste Catalaanse separatistische leiders zitten in de cel of verblijven in het buitenland op verdenking van rebellie. De ingreep van Madrid heeft de separatistische kiezers niet van mening doen veranderen. Integendeel. Misschien heeft de wijze waarop de Spaanse regering de laatste maanden in Catalonië is opgetreden, de mensen alleen maar geradicaliseerd

Ciudadanos, met boegbeeld Inés Arrimadas, is met 37 zetels de grootste partij geworden. Ze heeft liefst 12 zetels gewonnen. Ciudadanos is radicaal tegen het separatisme en heeft zich voluit achter artikel 155 geschaard, waarmee premier Rajoy de Catalaanse regering heeft afgezet. Maar de goede score van Ciudadanos kan de unionisten niet in de regering brengen. Samen met de Catalaanse socialisten en de Partido Popular hebben ze tien zetels te weinig voor de meerderheid. De PP is de grote verliezer, ze houdt van haar elf maar drie zetels over.

Carles Puigdemont komt versterkt uit deze verkiezingen. Normaal zou hij de nieuwe minister-president worden. Maar er is een aanhoudingsbevel tegen hem uitgevaardigd. Zodra hij een voet op Spaanse bodem zet, wordt hij gearresteerd. Spanje is een rechtsstaat, dus het is aan de rechters om te beslissen of het aanhoudingsmandaat wordt opgeheven. Zij mogen, als gevolg van de scheiding der machten, geen rekening houden met de uitslagen.

Wat gaat de Spaanse regering met artikel 155 doen? Zal ze het opheffen als de nieuwe Catalaanse regering trouw aan de Grondwet zal zweren? Wil de nieuwe regering na deze uitslag dat überhaupt wel doen? Of is ze nu zeker vastberaden om de weg naar de onafhankelijkheid voort te zetten? Eén ding is zeker: de verdeeldheid in Catalonië is niet verdwenen. De zeer goede score van de unionisten toont aan dat ook de tegenstanders van de onafhankelijkheid geen vrede zullen nemen met deze uitslag. Het zal nog lang duren voor de rust in Catalonië zal terugkeren.