Stofzuiger haalt fijn stof uit de lucht

Technologische innovatie “ook toepasbaar in Antwerpen”

Een soort gigantische stofzuiger die fijn stof en roet uit de lucht haalt: door zulke speciale toestellen nabij grote parkeergarages te plaatsen, wil Eindhoven de luchtkwaliteit in de stad verbeteren. Een wereldprimeur. “Dit systeem is ook perfect toepasbaar bij de overkapping van de Antwerpse Ring”, zegt projectleider Bert Blocken.

Volgens het recentste rapport van het Europese Milieuagentschap EEA is fijn stof alleen al goed voor 400.000 vroegtijdige overlijdens in de Europese Unie. De Nederlandse stad Eindhoven pakt het probleem samen met de Technische Universiteit Eindhoven (TUE) origineel aan: door het fijn stof uit de stadslucht te filte- ren op plaatsen waar het zich op- hoopt. “Onze proef loopt gedurende drie maanden nabij een grote parkeergarage in het hart van Eindhoven, maar het kan net zo goed in grote tunnels of bijvoorbeeld bij de toekomstige overkapping van de Antwerpse Ring”, zegt projectleider Bert Blocken van de TUE en KU Leuven. “Wij plaatsen aan de garage dertig luchtzuiveringstoestellen die door elektrostatische werking fijn stof en roet aantrekken en verzamelen. Om de twee weken halen we de dikke laag stofdeeltjes weg.”

“Longen van de stad”

De Vlaamse ingenieur en hoogleraar bouwfysica erkent dat fijn stof bij de bron aanpakken het meest efficiënt zou zijn. “Maar dat is helemaal niet zo eenvoudig. Zo kunnen er bijvoorbeeld niet overal verkeersvrije zones komen. Dan is het fijn stof wegfilteren op plaatsen met hoge concentraties de op één na beste methode.”

Blijft het effect dan niet beperkt tot een erg kleine schaal? Nee, zegt de onderzoeksgroep: volgens zijn berekeningen zou de luchtkwaliteit in een verrassend grote omgeving van de garages flink moeten verbeteren. Het is niet voor niets dat deze wereldprimeur de naam ‘Longen van de stad’ kreeg.

Beter bij bewolkt weer

“Het is geen wonderoplossing, je krijgt er niet de lucht in de hele stad mee proper”, nuanceert Bert Blocken. “Maar onze aanpak maakt wel een verschil. In een tunnel blaast het ventilatiesysteem buitenlucht naar binnen, waardoor het fijn stof van het verkeer gewoon naar de open ruimte verplaatst. Wij verwijderen het fijn stof zo veel mogelijk uit het circuit. Het effect is wel afhankelijk van het weer: bij mooi, helder zomerweer is het eerder beperkt, bij een typisch Belgische bewolkte dag juist heel groot.” Deze aanpak vergt een doorgedreven samenwerking tussen wetenschappers, technologische bedrijven en overheden. “Een groot probleem vraagt nu eenmaal een grote oplossing, en meestal in één adem ook een grote investering. Maar in het totaalbudget van de bouw van een tunnel of overkapping zou die niet meer dan 5% mogen uitmaken. Je mag ook de maatschappelijke kost aan ziektes en vroegtijdige sterftes ten gevolge van fijn stof niet vergeten. Die is vele malen hoger dan de investeringskost.”

BERT BLOCKEN hoogleraar bouwfysica “Het is geen wonderoplossing, maar ze maakt wel degelijk een verschil.”

HANS OTTEN

FOTO RR Met dertig van deze toestellen wil de Nederlandse stad Eindhoven de lucht rond een grote parkeergarage zuiveren.