Hoe Francken plots ontslag riskeerde

Theo Francken is al eerder in het oog van politieke stormen terechtgekomen. Maar dan ging het vooral over de soms botte manier van communiceren van de staatssecretaris van Asiel en Migratie. Deze keer is het andere koek. Francken heeft bewust geen openheid van zaken gegeven over die ene repatriëringsvlucht naar Soedan die nog gepland was in januari. Ook al wist hij dat sinds woensdagavond, toch hield hij donderdag vol dat het niet zo was. Naar eigen zeggen om geen aanzuigeffect te creëren. Of had hij geen zin om terug te krabbelen na zijn stoere verklaringen woensdag? Waarmee hij premier Charles Michel had uitgedaagd, door diens verbod op vluchten “absurd” te noemen aangezien er “toch geen waren”. Erger nog: doordat Francken de informatie achterhield, sprak de eerste minister het parlement donderdag nog toe in de foute mening dat er geen vluchten meer gepland waren naar het land dat mogelijk uitgewezen vluchtelingen mishandelt. Het niet correct inlichten van bevolking en de eigen eerste minister door een lid van de regering gaat verder dan een communicatieve misstap. Een minister of staatssecretaris die iets poneert, moet daarin vertrouwd kunnen worden, al helemaal door zijn premier. Het is maar normaal dat een ontslag dan ter sprake komt. N-VA-voorzitter Bart De Wever haastte zich vrijdag om in verschillende interviews de brand in te dijken en duidelijk te maken dat voor de N-VA de ultieme sanctie tegen Francken niet aan de orde is. Drie argumenten haalde De Wever aan: begrip voor de geëmotioneerde reacties van Francken, die altijd maar weer onder vuur wordt genomen; een herhaling van het argument dat je het schrappen van vluchten niet aan de grote klok moet hangen vanwege het aanzuigeffect; en het verwijzen naar het vroegere opengrenzenbeleid, als het gevaar dat dreigt als je iemand als Francken niet steunt. Je kunt daar drie keer over discussiëren. Maar De Wever weet dat de N-VA in het migratiedebat op veel steun kan rekenen bij de bevolking en hij speelt dat maximaal uit. Mogelijk zullen CD&V en Open Vld daarom niet tot het uiterste gaan: ze hebben niet veel te winnen bij vervroegde verkiezingen met het vluchtelingenbeleid als thema. Francken zal even op adem moeten komen onder de kerstboom. Eén zaak heeft hij zelf glashelder gemaakt vrijdag: als wordt aangetoond dat Soedan inderdaad uitgewezen vluchtelingen mishandelt, dan kan dat niet voor ons land. Daarover bestaat dan tenminste eensgezindheid. Nu zal moeten blijken of het onderzoek, dat bij minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon is gelegd, tot betrouwbare resultaten kan leiden.