Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Het Witte Huis of het ziekenhuis
Donald Trump zou niet de eerste president zijn die zware psychische problemen heeft
Door zichzelf “een genie” te noemen, heeft Donald Trump de discussie over zijn geestelijke gezondheid nog wat aangewakkerd. Psychiaters struikelen over elkaar om hem te ontleden. Velen vinden dat hij een gevaar is. Ook bij politici klinkt de roep steeds harder om Trump psychisch te laten testen. En daar een wettelijk kader voor te creëren. De Amerikaanse geschiedenis leert nochtans dat zoiets riskant kan zijn. Zelfs de grootste president ooit, Abraham Lincoln, kampte met zware problemen die hem in theorie ongeschikt maakten.
Het waren historische woorden voor een Amerikaanse president. Het is nog nooit gebeurd dat iemand zich zo de hemel in prijst, en dat alleen als reactie op een boek waar hij niet al te best uitkomt. Normaal volgt dan de reactie om het te negeren, of om alles een keer als nonsens weg te zetten en er dan over te zwijgen. Maar niet met Trump. “Doorheen mijn leven waren mijn twee grootste troeven mentale stabiliteit en een hoge intelligentie. Crooked Hillary beweerde steeds het tegendeel, maar heeft, zoals iedereen weet, het deksel op de neus gekregen. Ik ben begonnen als een heel succesvolle zakenman, werd later een grote televisiester en heb het na mijn eerste poging geschopt tot Amerikaans president. Ik zou mezelf dus niet als slim omschrijven, maar als geniaal. Een stabiel genie!”
Zijn reactie leidde tot nieuwe commentaar van psychiaters die zich eerder al over zijn taal en houding hadden gebogen. Door zo tekeer te gaan, onderlijnt Trump dat de wereld om hem draait, was de algemene conclusie. Waarbij hij buiten proportie, onvoorspelbaar en bijzonder agressief antwoordt.
Realiteit versus fantasie
Een zoveelste bevestiging van de geestelijke schets die eerder gemaakt was. In het najaar verscheen er een boek met essays van 27 gerenommeerde Amerikaanse psychiaters: The Dangerous Case
of Donald Trump, onder leiding van Bandy X. Lee, professor aan de Yale-universiteit. Hun oordeel was verpletterend. Trump kent het verschil niet tussen realiteit en fantasie. Hij wordt geteisterd door woedeaanvallen als iemand zijn imaginair wereldbeeld waarin hij centraal staat tegenspreekt, waardoor hij op crisissituaties impulsief reageert. En dat is voor een president een bijzonder gevaarlijk cocktail. Een mening die de publieke opinie trouwens deelt, want meer dan 60% van de Amerikanen vindt de huidige president door zijn temperament ongeschikt voor de job.
Ook in politieke milieus bleef de waarschuwing hangen. Politico onthulde vorige week dat twaalf leden van het Amerikaanse Congres, onder wie minstens één Republikein, begin december een gesprek hadden met Lee over “het gevaar dat de geestelijke instabiliteit van de president vormt voor de natie”.
Volgens Lee, die dit weekend een opiniestuk schreef in de krant The
Guardian, vertoont Trump tekenen van gestoordheid. Hij lijkt volgens haar zijn greep op de realiteit te verliezen, verde- digt zich met samenzweringstheorieën en zou afstevenen op een “psychotische instorting”. Lee ziet de toestand van kwaad naar erger evolueren. Het afbluffen van Kim Jong-un over de atoomknop vorige week was daar het beste bewijs van. “Het zal met Trump steeds slechter gaan en hij zal door de druk van het presidentschap oncontroleerbaar worden.”
Zo snel mogelijk diagnose
Lee en haar collega’s willen dat de president zo snel mogelijk wordt onderzocht, want zonder een persoonlijke diagnose is er geen ernstig psychologisch portret van Trump te maken. Er is sinds deze zomer een wet in de maak, de Presidential Capacity Act, waarbij het Congres een president psychisch, fysiek en op verslavingen kan laten onderzoeken binnen de 72 uur na de stemming om te zien of hij (of zij) geschikt is om het land te leiden. Op basis van die diagnose die binnen de 72 uur geleverd moet worden, zou dan het 25ste amendement in werking kunnen worden gezet om een president af te zetten. Uiteraard een initiatief van Democraten. Maar The
Weekly Standard, een oerconservatief tijdschrift dat bijzonder goed is ingelicht over het reilen en zeilen binnen de Republikeinse partij, berichtte vorige week dat vicepresident Pence zijn raadgevers heeft gevraagd een document voor te bereiden waarin de overdracht van de macht op grond van dat amendement wordt geregeld. “Voor als dat plots nodig mocht zijn”, stond er als uitleg in de tweet.