“De Iraniërs hebben genoeg van de valse, corrupte Allah”

De NederlandsPerzische schrijver Kader Abdolah “trilde van jaloezie”, toen hij het protest zag in talloze steden in zijn Iran, het geliefde vaderland dat hij in 1985 gedwongen is ontvlucht. Deze opstand kan onmogelijk lukken, aldus Abdolah, maar noem de opstand zeker niet mislukt. “Het paleis van de ayatollah vertoont barsten. Dit is historisch.”

Sinds 1988 woont Kader Abdolah in Nederland. De veelgelezen Iraans-Nederlandse schrijver zegt jaloers te zijn op de protesten in zijn geboorteland Iran. “In mijn geboortestad Arak, waar er nooit wat gebeurde, zijn stadsgenoten een politiebureau binnengevallen om aan wapens te komen. Ik zag betogers bungelen aan een uithangbord met daarop de afbeelding van ayatollah Khamenei. Ik was er zo graag bij geweest om mee aan dat bord te gaan hangen, om het naar beneden te helpen.”

Volgens Kader Abdolah zijn het historische dagen. “Dit is iets heel anders dan in 2009, bij het vorige grote protest. Toen protesteerden ambtenaren, ingenieurs, kunstenaars en universitairen, onder leiding van politieke partijen. Dat waren protesten binnen het regime. Nu komt de gewone man op straat, in wel 150 stadjes en steden.”

Schrik voor burgeroorlog

“Die eerste protestdagen nu veroorzaakten een onaangekondigde schok, die de islamitische republiek Iran door elkaar heeft geschud. De jonge generatie komt op straat. Jongens willen trouwen, maar vinden geen werk. Meisjes kreunen onder het gebrek aan vrijheid. De gewone Iraniërs komen in opstand. De middenklasse zie je deze keer niet. Er liepen nu geen kunstenaars, schrij- vers of ingenieurs te protesteren op straat.”

“Die middenklasse heeft nu iets te verliezen. Dat zijn Iraniërs met een leven, met een hypotheek. Zij springen pas aan boord wanneer zij het gevoel krijgen dat de protesten ergens toe leiden. Ze zijn ook bang dat op straat komen zal leiden tot chaos, of tot een burgeroorlog, zoals in Syrië. Wie nu op straat komt, heeft niets en dus ook niets te verliezen. De gewone man is de schandalige corruptie beu, net als de werkloosheid, het gebrek aan vrijheid en aan toekomstperspectief.”

Bij het vorige grootschalige protest in 2009 wierp de hervormingsgezinde kandidaat Mir-Hossein Mousavi zich op als het alternatief. Maar Mousavi staat al jaren onder huisarrest. Na de opheffing van de sancties in het kader van het kernakkoord hadden de Iraniërs economische vooruitgang gehoopt. Of de huidige president Hassan Rohani ontgoocheld heeft?

“Gewone man heeft gelijk”

“Dat de economische situatie niet meteen is verbeterd, had ik Rohani nog kunnen vergeven. Op dat vlak hadden we hem nog wat respijt kunnen gunnen. Lange tijd dacht ook ik dat we in Iran best de hervormingsgezinde krachten konden steunen. Dat een interne hervorming van het systeem het beste was waarop we konden hopen. We kenden wel het verleden van die zogenaamde hervormers. Hassan Rohani zat zelf in het comité dat executies goedkeurde. Maar wij durfden te hopen dat hij een veranderd man was, met betere bedoelingen. Deze week vielen de maskers af. De gewone man die nu protesteert, roept dat ze allemaal dezelfde zijn: de radicale ayatollahs, de valse liberalen én de zogenaamde hervormingsgezinden, dat het hele systeem op de schop moet. De gewone man heeft het bij het rechte eind.”

“Die eerste dagen schoven de ayatollahs de zwartepiet naar elkaar door. Maar al snel werden de rangen gesloten. Nu scharen ze zich achter ayatollah Khamenei. En wat verkondigt het regime? Dat deze volksopstand van de tot wanhoop gedreven gewone man en vrouw in de straat de schuld is van Amerika, Israël en Saudi-Arabië. Dat betogers die dingen in brand steken en kazernes binnenvallen, terroristen van IS zijn, en dat Amerika hen heeft gestuurd.”

“Deze opstand kan onmogelijk lukken. Het regime heeft de macht, via wapens, geld en informatie over al zijn burgers. Ook in België en in Nederland zitten honderden informanten. De machthebbers zullen dit protest makkelijk neerslaan. Ze zullen betogers doden, arresteren, hen in hun cel verkrachten en mensen door foltering dwingen om voor de televisiecamera te verklaren dat ze ‘geld aannamen van Israël’ om in opstand te komen. Deze volksopstand zal zo brutaal worden neergeslagen en ontkend, maar is daarom nog niet mislukt.”

Radicaal keerpunt

“Let op de leuzen van de man in de straat. Niet één keer hoorde ik al ‘Allahu Akbar’. Dat is een radicaal keerpunt. In plaats van ‘Allah is groot’ of de naam van een imam, hoorde je schreeuwen: ‘Weg met het regime, dood aan Khamenei!’ Nooit eerder riepen ze leuzen tegen de Grote Leider. Het volk heeft genoeg van die valse, corrupte Allah die het regime en de ayatollahs probeerden te verkopen.”

“De religieuze leiders hebben Iran corrupt gemaakt. Ze stelen miljarden en voor het volk rest er niets. Door dat beetje meer openheid van de voorbije jaren is dat aan het licht gekomen. Ze hebben elkaar met wederzijdse beschuldigingen over corruptie aan de galg gepraat. De gewone man pikt het niet meer. Dát is historisch aan dit protest. Ik durf erom te wedden dat nooit nog een religieuze staat voet aan de grond krijgt in Iran. Het krioelt dan wel van de in-