Onzinnige moraalridder of moedige revolutionair?

Tim Wellens maakt zich wellicht weinig vrienden met radicaal standpunt over puffertjes

Tim Wellens (26) heeft opnieuw voor controverse gezocht. Nadat hij zich vorig jaar in de Tour al had uitgesproken tegen de zogenaamde TUE’s – officiële toelating om bepaalde ‘verboden’ middelen te mogen gebruiken – gaat hij nu nog een stap verder. Ook de puffertjes, die renners met inspanningsastma zelfs zonder medisch attest mogen gebruiken, kunnen op weinig mededogen rekenen. “Ik ben tegen”, neemt Wellens een radicaal standpunt in. Moedig of idioot?

Is het onzin?

Nee, het is geen onzin. Dat zegt Peter Van Eenoo, hoofd van het dopinglab van Gent. “Ook al ben ik het er persoonlijk niet mee eens, het standpunt van Tim Wellens valt zeker te verdedigen.”

Van Eenoo geeft grif toe dat het gebruik van puffertjes zich in de grijze zone van het wielrennen bevindt – de zone waar Wellens zo’n hekel aan heeft. Puffertjes in het wielrennen zijn bedoeld voor renners met inspanningsastma: het ontspant de luchtwegen en vergemakkelijkt de ademhaling. Van Eenoo noemt dat ‘rechtmatig’ gebruik.

“Alleen gebruiken ook andere renners het. En daar zit het probleem: in ons dopinglab kunnen wij rechtmatig en onrechtmatig gebruik niet onderscheiden. Bovendien is het actieve bestanddeel van die puffertjes ook in pilvorm te verkrijgen. Dat laatste is wel verboden. Maar opnieuw: in ons lab kunnen wij momenteel niet zien hoe de stof in het lichaam is terechtgekomen.”

Dus wordt met concentratienormen gewerkt. Zie de affaire-Froome: niet de salbutamol in zijn urine was het probleem, wel de té hoge concentratie salbutamol. Maar, geeft Van Eenoo toe, dat zal altijd voor discussies zorgen.

“In die zin kan ik Wellens volgen: verbied de puffertjes en je bent meteen van die grijze zone en bijhorende discussies verlost.”

Waarom Van Eenoo het dan toch niet met hem eens is?

“Omdat de goedmenende renner die écht inspanningsastma heeft en op rechtmatige wijze een puffertje gebruikt, hiervan de dupe is. Die kan dan niet meer aan topsport doen. Dat is een ethische kwestie. Waarom zou je mensen die een aandoening hebben die perfect te behandelen is geen topsportcarrière gunnen? Zo’n puffertje brengt hen alleen maar op een ‘normaal gezondheidsniveau’. Vergelijk het met de situatie van de vroegere Anderlechtvoetballer Pär Zetterberg. Iedereen wist dat hij suikerziekte had. Terwijl insuline ook op de verboden lijst staat. Moet je zo iemand dan verbieden insuline te gebruiken zodat hij nooit op topniveau had kunnen voetballen? Maar, ik herhaal: dat is mijn persoonlijke mening. Die is niet meer of minder waard dan die van Tim Wellens.”

Is het realistisch?

Dat is al veel twijfelachtiger. Het draagvlak om het gebruik van puffertjes aan banden te leggen, laat staan ze te verbieden, is klein. Een rondvraagje bij enkele ploegdokters is duidelijk.

“Voor mij is een verbod niet realistisch”, treedt Yvan Vanmol, ploegarts bij Quick.Step Floors de stelling van Van Eenoo bij. “Dan kan niemand met inspanningsastma nog aan sport doen, laat staan aan topsport.”

Joost De Maeseneer, dokter bij Wanty Groupe - Gobert, beaamt. Hij noemt de puffertjes “echt niet het grootste probleem van de sport. Ik hoor soms zeggen dat 90 procent van het peloton aan een puffertje zit. Onzin. Bij Wanty Groupe - Gobert gaat het misschien om 10 à 20 procent. Dat zijn vier of vijf renners.”

Maar, zoals Wellens te horen kreeg: die kunnen hun ademhalingscapaciteit wel met zeven tot acht procent verhogen.

“Maar alleen als ze echt astma hebben”, zegt De Maeseneer. “Wie geen astma heeft, zal er niet het minste baat bij hebben. Ook daarom vind ik de discussie overbodig.” Iets wat Van Eenoo nuanceert. “Of je prestaties erdoor verbeteren, weet ik niet. Maar zeg niet dat het totaal geen effect heeft. Ik heb het zelf uitgeprobeerd. Ik zag het meteen aan mijn hartslag.”

Is het moedig?

Absoluut. TUE’s, het overvloedig gebruik van puffertjes, doe een rondje in het peloton en weinigen die er zich in klare taal over uitlaten. Neem John Degenkolb. Weinigen die zich zo radicaal tegen doping uitspreken als de voormalige winnaar van Roubaix. Maar als de grijze zone van de puffertjes en de TUE’s ter sprake komt, is hij plots veel voorzichtiger. “Je moet de omstandigheden bekijken.”

Hij is niet de enige. Off the record wil menig renner nog wel eens snoeihard uithalen naar Froome die in de salbutamolaffaire zijn handen in onschuld was, maar on the record wordt er hooguit wat nerveus naast de kwestie gewauweld. Terwijl een sport met een heel bezwaard verleden net nood heeft aan duidelijke stemmen op dit vlak. Alvast die enorme verdienste heeft Wellens. En hij niet alleen.

Ook Mathieu Van der Poel doet dat. “Wielrennen is een sport voor gezonde mensen”, vindt ook Van der Poel dat er best zo weinig mogelijk wordt toegelaten.

Ze durven de discussie aangaan en willen met hun verregaand standpunt elk misbruik op medisch gebied onmogelijk maken. Dat is niet anders dan moedig te noemen.

Is het slim?

Dat is maar de vraag. Veel vrienden zal Wellens er niet mee maken. Hoezeer Wellens ook benadrukt dat dit zijn persoonlijke keuze is en dat iedereen voor zichzelf moet uitmaken waar zijn grens ligt, de vele puffertjes-gebruikers in het peloton zullen zich hoe dan ook aangesproken voelen. Tekenend was de stilte op de sociale media gisteren. Wellens kreeg bitter weinig steun van zijn collega-renners. Zelfs binnen LottoSoudal konden ze gisteren niet verhullen dat ze best verveeld zaten met de expliciete boodschap van Wellens. Ploegdokter Bingé wenste uitdrukkelijk niet te reageren. Terwijl manager Sergeant veeleer om de hete brij heen draaide. “Dat is de persoonlijke mening van Tim. Die is niet nieuw en wij respecteren ze.”

Reden van die wat krampachtige reactie? Bingé gaf vorige maand nog ruiterlijk toe dat er ook bij Lotto - Soudal renners zijn die een puffertje gebruiken. Wat zouden die denken van de boude mening van hun ploegmaat?

FOTO PHOTO NEWS Tim Wellens heeft een uitsproken mening over puffertjes. Maar ook binnen zijn eigen ploeg zijn er gebruikers. Wat zouden die denken van zijn mening?