Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Fietspaden tegen vroegtijdige sterfte
Steden kunnen gezondheid opkrikken
Steden waar een kwart van de mensen fietst, vermijden vroegtijdige sterfte. Antwerpen haalt dat aantal al, maar als de stad overal fietspaden zou aanleggen, dan kunnen zeven overlijdens worden voorkomen.
Europese steden die meer gepaste infrastructuur aanleggen en zo hun bevolking aan het fietsen krijgen, boeken winst inzake gezondheid en economie. Dat stellen onderzoekers van het ‘Pasta’-consortium. Dat staat voor Physical Activity Through Sustainable Transport Approaches, dat door de Europese Commissie gefinancierd wordt. Het studiewerk sloeg op 167 steden met meer dan 100.000 inwoners. De Vlaamse bijdrage komt van Evi Dons van Vito en de UHasselt.
De steden met meer kilometers fietsinfrastructuur – zeg maar volwaardige fietspaden – registreren niet verrassend ook een groter aandeel fietsers. Wat dat betreft staan Brugge, Gent en Antwerpen in de betere helft. Brussel, Luik, Charleroi en Namen bengelen onderaan.
Fietspad in elke straat
Deze resultaten combineerden de researchers met wetenschappelijke modellen die de invloed van regelmatig fietsen op de gezondheid voorspellen. Als alle steden een aandeel van een kwart fietsers hadden, zou dat op Europees niveau tot 10.000 vroegtijdige overlijdens kunnen voorkomen.
De grootste gezondheidseffecten zijn er als er in alle straten fietspaden worden gelegd. Dat is weinig realistisch. Theoretisch zou het in Londen 1.210 voortijdige sterfgevallen voorkomen, in Rome 433 en in Barcelona 248. Vergroten ze hun netwerk met een tiende, wat wel haalbaar en betaalbaar is, dan noteert in Londen 18 vroegtijdige sterfgevallen minder, Rome 21 en Barcelona 18.
Bij een toename met 10% in Rome bijvoorbeeld levert elke daaraan bestede euro er zeventig op aan economische voordelen ten gevolge van de vermeden sterfte.
Zeven Antwerpse levens
Wat met de Vlaamse steden? “Daar is het effect klein, aangezien Brugge, Antwerpen en Gent al dat aandeel van een kwart fietsers hebben”, zegt onderzoekster Evi Dons. “Voor Antwerpen hebben we wel becijferd wat het zou betekenen als de stad overal fietspaden zou leggen. Dan worden zeven overlijdens voorkomen.” Voor Brussel is deze oefening niet gemaakt.
Zodra er meer dan een kwart fietsers zijn, vlakt het stimulerende effect van de lengte van het fietspadennetwerk op de keuze voor de tweewieler af.
“Wil je dan nog meer mensen op de trappers, dan zijn er andere maatregelen nodig”, zegt Evi Dons. “Denk aan auto-ontradende ingrepen, maar ook aan betere en veiligere fietspaden, of betere doorstroming voor fietsers.”
Fietsen heeft een gunstig effect op de gezondheid omdat mensen meer bewegen. Dat weegt op tegen de negatieve effecten van luchtvervuiling en ongevallen. Uit een ander Pasta-hoofdstuk was wel naar voren gekomen dat pollutie met roet de gezondheidsbonus van het fietsen teniet kan doen.