Afscheid van de zandbaron

Industrieel Stanislas baron Emsens is vrijdag op 91jarige leeftijd overleden op zijn riant landgoed in LommelStevensvennen. In de Antwerpse en Limburgse Kempen, de streek rond Mol en Lommel, werd de man “de zandbaron” genoemd. Onder zijn leiding groeide het witzandbedrijf SCRSibelco uit tot de wereldwijde marktleider in de sector van mineralen. De streek zelf onderging door de zandontginning een metamorfose: hei en bossen maakten plaats voor enorme waterplassen die jaarlijks duizenden recreanten aantrekken.

De familie Emsens bouwde een imperium uit, gefundeerd op zand. Geen los zand, maar het bijzonder zuivere wit zand of kwartszand dat in de Kempen rijkelijk in de ondergrond zat. De eerste ontginningen dateren al van 1872 en vonden plaats in het gehucht Stevensvennen, op de grens van Mol en Lommel.

Stanislas Emsens sr. was de derde van de generatie Emsens die het bedrijf met grote daadkracht bestierde. Hij kwam in 1949, op 23jarige leeftijd, in dienst. In 1954 werd hij aangesteld als directeur van SCR-Sibelco NV. “Het was Stanislas Emsens die Sibelco heeft uitgebouwd tot wereldspeler in de markt van de industriële mineralen en materialen”, laat het bedrijf weten. “Een ondernemer pur sang.”

Vandaag telt SCR-Sibelco NV wereldwijd 240 vestigingen en tienduizend werknemers. In België zijn er dat 350. Het persoonlijk vermogen van de familie Emsens wordt geschat op ruim 3 miljard euro, wat ze in de rangschikking van de rijkste Belgen op de vierde plaats brengt.

Stanilas Emsens trok zich als bedrijfsleider terug in 2001, maar bleef de firma op de voet volgen. “Tot kort voor zijn overlijden bezocht Emsens de fabriek in Dessel en bleef hij steeds zeer enthousiast en altijd met dezelfde passie en trots spreken over het belang en de toekomst van de streek en de fabriek”, luidt het in een mededeling.

Uniek

“Stanislas heeft veel van de we- reld gezien, maar bleef altijd iemand van ons”, reageert de Molse burgmeester Paul Rotthier. “Zijn dagelijks leven speelde zich in de streek af. Hij had een grote betrok- kenheid met de mensen en was heel aanspreekbaar. Dat maakte hem uniek. Zo was hij erevoorzitter van de harmonie in Mol-Rauw en op elk concert aanwezig. Zijn titel ‘zandbaron’ mag wat oneerbiedig klinken, maar mag worden beschouwd als een eretitel.”

Ook Alex Lefèvre uit Mol-Rauw, die zich een buurman mag noemen van mijnheer Stany, looft de industrieel voor zijn bescheidenheid. Lefèvre werkte de voorbije jaren zeer intensief samen met Emsens bij het opmaken van het boek

Bouwen op zand, dat de geschiedenis van het zandbedrijf verhaalt. “Hij en zijn grootvaders hebben de streek gemaakt”, zegt Lefèvre. “Stanislas was zeer trots op wat zijn familie had verwezenlijkt. Als hij binnenkwam, dwong hij respect af door zijn aristocratisch voorkomen. Je kunt hem vergelijken met figuren als Davignon en Lippens. Een echte patron. Maar hij stond niet graag in the picture en leefde bescheiden op zijn landgoed. Als je bij hem werd uitgenodigd, kreeg je geen oesters of kreeft, maar boerenkost gemaakt van aardappelen en groenten die zijn vrouw zelf kweekte.”

Toerisme

De zandontginning door Sibelco heeft het huidige aanschijn van de streek sterk bepaald. Mol, Lommel en Dessel tellen nu tientallen waterplassen die ontstonden na de ontginning van het zand. De bekendste zijn het provinciaal domein Zilvermeer en het recreatiedomein Sunparks Kempense Meren. “De regio heeft met zijn wit zand niet alleen voor het bedrijf veel betekend,”, zegt burgemeester Rotthier. “De streek zelf is er ook fraaier uitgekomen dan ze oorspronkelijk was. Op alle plaatsen waar Sibelco industriële activiteiten heeft verricht, investeerde het bedrijf nadien veel in natuurbehoud. De eentonige dennenbossen die er vroeger stonden, hebben plaatsgemaakt voor prachtige natuur. De waterrecreatie is een grote trekpleister. Voor het toerisme in de streek is Emsens dus erg belangrijk geweest.”

Honkvast

Stanislas Emsens was gehuwd met Marie-Claire Boël, een telg van de Boëlfamilie, met wie hij vier kinderen had. Met het overlijden van pater familias Stanislas Emsens vreest Alex Lefèvre dat ook de sterke band tussen de familie en de streek zal verdwijnen. “Stanislas was de laatste die hier effectief woonde. Zijn kinderen zijn uitgezworven. Hij behoort tot een van de laatste generaties van ondernemers die honkvast waren aan hun geboortestreek. Emsens zou zijn eigendom hier nooit verkocht hebben, uit respect voor zijn grootouders. In de laatste jaren heeft hij hier nog volop bomen geplant voor zijn kleinkinderen.”

FOTO RR Stanislas Emsens bij het wit zand in de Kempen.