Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Hoogsensitieve mensen zijn niet gestoord”
In haar voorstelling Kus
de kikker leert Sabine Vanquaillie hooggevoelige mensen om het beste uit zichzelf te halen: hoe ze zichzelf moeten beschermen en hoe ze klachten kunnen ombuigen in krachten. “We moeten weer onszelf durven te zijn.”
Het loopt storm voor de voorstelling Kus de kikker en ook de vervolgworkshops zijn snel volgeboekt. De Antwerpse Sabine Vanquaillie (45), die sinds zeven jaar als coach hooggevoelige mensen begeleidt, heeft een extreem drukke periode achter de rug. “Het plan was om tegen maart mijn boek over sensitief opvoeden klaar te hebben, maar dat is me niet gelukt. Mensen gaan voor. En dat boek zal er nog wel komen.”
Geen hype
Hooggevoeligheid lijkt nog maar net uitgevonden. Een modewoord dat mee in de flow zit van de hype rond burn-outs. “Maar het is geen hype”, corrigeert Vanquaillie van achter een zachte gemberthee in haar praktijk in Edegem. “Een op de vijf is hoogsensitief, maar de meeste mensen weten het niet. In onze wereld moet alles snel gaan. Van jongs af aan leren we sterk te zijn, vol te houden en hard te werken. Kan je daar niet mee om, dan is er iets mis met je, alsof je gestoord bent. Maar dat klopt niet. Hooggevoelige mensen zijn niet gestoord, wel verstoord. Vaak worstelen ze hun hele leven met anders zijn. En om dat anders zijn te compenseren, gaan ze overpresteren en zichzelf opofferen. Door soms jarenlang de eigen emoties uit te schakelen, loopt het fout. Angstremmers en antidepressiva helpen dan niet. Intense gevoelens en behoeften moet je niet uit de weg gaan.”
Je werkte als marketingmanager voor grote bedrijven als Ogilvy en Johnson & Johnson. Tot je in 2006 tegen een burnout aanliep. Wat is er precies gebeurd? Sabine Vanquaillie: Ik voelde me al een tijdje niet fit, maar ik negeerde dat. Awards en prijzen herinnerden me er voortdurend aan hoe goed ik wel bezig was. Ik had werkelijk alles: geld, een partner, een kind, een mooi huis, en veel vrienden. Ik had alles, behalve tijd, want ik was altijd gehaast. En opeens ging het licht uit. Letterlijk. Ik weet nog precies waar ik was: in de Delhaize voor een pak cornflakes. Ik weet niet meer hoe ik bij de kassa ben geraakt.
Twee jaar eerder had je ontdekt dat je hoogsensitief was. Ik was een doodgewoon meisje, maar toch heb ik me altijd een beetje anders gevoeld. Ik was gevoeliger en merkte meer dingen op dan anderen. Als kind wilde ik psycholoog of tolk worden, maar dat mocht ik niet. Dus ben ik maar handels- en financiële wetenschappen gaan studeren. Ik vond een drukke job in een harde we-
reld en dat lukte me prima. Pas na vijftien jaar heb ik ontdekt dat die job niet écht mijn ding was. Ik wist niet hoe ik naar mijn hart moest luisteren, alleen naar wat ik dacht dat anderen van mij verwachtten. Typisch iets voor hoogsensitieven.
Wat is hoogsensitiviteit nu precies? Geen ziekte of stoornis, maar een aangeboren gave. Het lichaam van hooggevoelige mensen is meer ontvankelijk voor prikkels. Ze zullen geluiden, smaken en geuren veel intenser en massaler oppikken. Suiker en koffie werken als een rode lap, een vrachtwagen klinkt als een straaljager. Hooggevoelige mensen hebben vaak een groot inlevingsvermogen. Ze kunnen moeilijk ‘nee’ zeggen, ze vangen non-verbale signalen zeer snel op, hebben oog voor detail, hebben een sterk ontwikkelde intuïtie en kunnen niet tegen onrechtvaardigheid. Op een feestje of meeting zullen ze snel aanvoelen dat er iets niet juist zit. En omdat ze een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, zullen ze aan die negatieve sfeer snel iets willen doen.
Dat klinkt vooral als een arsenaal aan kwaliteiten. Waarom lopen hooggevoelige mensen dan zo vaak tegen een burnout aan? Omdat ze het gevoel hebben dat ze niet mogen zijn wie ze zijn. Ze hebben de kwaliteiten weggemoffeld omdat ze denken dat ze zwakheden hebben. Toen ik mijn burn-out kreeg, was ik totaal ontredderd. Ik merkte dat mijn lichaam op vele vlakken verstoord was en dat een weekje rust me er niet bovenop zou helpen. Ik was beschaamd, want in mijn ogen had ik het opgegeven. Ik sloot mij op en wilde niemand zien, want dan zou ik moeten uitleggen dat ik het niet meer aankon. Ik ben dan intensief in therapie gegaan, heb veel cursussen gevolgd en heb zo geleerd dat ik dankzij mijn hoogsensitiviteit niet zwak, maar sterk was.
Je hebt je leven vervolgens drastisch omgegooid en werd coach met de bedoeling om lotgenoten te helpen. Dankzij die burn-out heb ik mijn missie gevonden: mensen zonder filter, zoals ikzelf, leren filteren. Zodat ze weer authentiek en zichzelf zijn. Wouter Torfs, CEO van Schoenen Torfs, heeft ooit gezegd dat veel mensen gaan werken en samen met hun jas hun authenticiteit aan de kapstok hangen. Ze gebruiken op de werkvloer alleen hun capaciteiten en niet wie ze echt zijn. Hoogsensitieven dragen maskers om zichzelf te beschermen. Ze springen als kikkers altijd maar hoger. Want ze krijgen graag een kroontje als beloning voor hun harde werk. Wat doe je precies in Kus de b kikker? Aan de hand van technieken en oefeningen zoals meditatie haal ik uit die drukke kikker de prins of prinses naar boven. Want die drukke kikker blaast zichzelf zo fel op dat hij niet meer ziet wie hij werkelijk is en wat hem gelukkig maakt. Met Kus de kikker leer ik mensen het beste uit zichzelf te halen. Niet het beste van zichzelf te maken. Dat is een groot verschil.
Hooggevoelig zijn wordt vaak gelinkt aan ADHD, ADD en zelfs aan autisme. Lokt het een het ander uit? Helemaal niet. Als er fout wordt omgegaan met hoogsensitieve kinderen kan dat wel felle reacties uitlokken: ze beginnen te roepen of worden zelfs agressief. Of het tegendeel: ze sluiten zich af, reageren onverschillig en worden depressief. Die reacties zijn gezonde reacties op een ongezonde situatie. Want de kinderen worden chronisch overprikkeld. Toch zien we die reacties als verkeerd en dan grijpen we naar medicatie. Terwijl zo’n kind gewoon af en toe een pauze nodig heeft, zonder prikkels.
Geef eens een concreet voorbeeld. Een kind kan last hebben van een piepende stoel of een prikkend etiket in zijn kledingstuk. Neem dat ernstig en blok dat kind niet af met een “niet flauw zijn”. Hooggevoelige kinderen willen ook alles zeer goed doen. Dus: kondig toetsen of een uitstapje op voorhand aan, zodat ze zich kunnen voorbereiden. Of laat hen iets vroeger opstaan, waardoor het er ’s ochtends minder hectisch aan toe gaat en ze meer tijd hebben om zich klaar te maken.
Hoe moet een werkgever omgaan met hooggevoelige werknemers? Voor werkgevers zijn hoogsensitieven een zegen om mee te werken. Ze voelen dingen sneller aan en merken het gauw op als er iets mis is. Een beetje zoals een kanarie gassen detecteerde in een steenkoolmijn. Bovendien zijn ze eerlijk, trouw en correct en den- ken ze out of the box. Wie werkt met hooggevoelige medewerkers kan rekening houden met kleine dingen: een korte pauze op een rustige plek, ervoor zorgen dat ze af en toe thuis kunnen werken, glijdende uren zodat ze uit de drukke ochtendspits blijven. En als je kritiek geeft, hou er dan re- kening mee dat de persoon al heel kritisch is voor zichzelf. Benoem eerst de goede intentie. Daarna kan je hen alles zeggen. Bestem- pel hen ook niet als té perfectio- nistisch, want dan lijkt het weer niet goed. En luister vooral goed. Om in de metafoor van de kanarie in de steenkoolmijn te blijven: wees niet lastig op de kanarie wanneer hij doodvalt, maar hou rekening met het signaal dat hij je geeft.
SABINE VANQUAILLIE Hoogsensitieve coach “Ik had geld, een partner, een kind, een mooi huis en veel vrienden. Tot opeens het licht uitging. In de Delhaize, voor een pak cornflakes. Ik weet niet meer hoe ik bij de kassa geraakt ben.”
“Voor werkgevers zijn hoogsensitieve mensen een zegen. Ze voelen dingen sneller aan en merken het snel op als er iets misloopt. Een beetje zoals een kanarie gas kan detecteren in een steenkoolmijn.”