U betaalt dit jaar minder voor elektriciteit

(maar de voorbije vier jaar is uw factuur wel met de helft gestegen)

Uzult dit jaar minder betalen voor elektriciteit. Dankzij de drastische verlaging van de Turteltaks daalt de elektriciteitsfactuur voor een gemiddeld gezin met 8%. Voor een alleenstaande of een kleine verbruiker wordt elektriciteit zelfs 20% goedkoper. Toch waarschuwt consumentenorganisatie Test Aankoop voor een nieuwe stijging van de factuur voor de gezinnen, onder meer door de massale subsidies die bedrijven krijgen voor warmtekrachtcentrales. Sinds 1 januari 2018 is de Vlaamse energieheffing, beter bekend als de Turteltaks, drastisch gedaald van zo’n 100 naar 9 euro per jaar. Die taks werd door de Vlaamse regering opgelegd om de schuldenput van de distributienetbeheerders weg te werken. Die netbeheerders, zoals Eandis en Infrax, zorgen ervoor dat elektriciteit en gas veilig tot bij ons thuis komen. De netbeheerders hadden een gezamenlijke schuldenput van 1,2 miljard euro opgebouwd omdat ze moesten opdraaien voor de riante subsidies die gezinnen en bedrijven voor hun zonnepanelen krijgen. Door de Turteltaks is die put nu voor een groot deel weggewerkt. Door de drastische verlaging van de taks ligt de elektriciteitsfactuur voor een gezin met een gemiddeld verbruik van 3.500 kilowattuur per jaar deze maand 8% lager dan in januari vorig jaar. Dat blijkt uit een berekening van Test Aankoop. De factuur daalt van 1.010 euro naar 927 euro per jaar. Voor iemand die maar 1.200 kilowattuur per jaar gebruikt, bijvoorbeeld een alleenstaande of een gezin van kleine verbruikers, daalt de elektriciteitsfactuur dit jaar zelfs met 20%. Want de Turteltaks woog voor kleine verbruikers van elektriciteit zwaarder door. Wie weinig verbruikte, betaalde namelijk een even hoge Turteltaks als iemand die een gemiddeld verbruik had. Nu die taks wegvalt, ziet een kleine verbruiker dus een groter percentage van zijn factuur wegvallen.

47% duurder sinds 2014

Tot zover het goede nieuws. Want uw gasfactuur wordt dit jaar gemiddeld 3% duurder. Dat komt door de licht stijgende gasprijs en de stijgende kosten die worden doorgerekend om het gas via het distributienet tot bij u thuis te krijgen. Maar daar moet u nog niet meteen wakker van liggen. De gemiddelde gasfactuur ligt nog altijd 20% lager dan vier jaar geleden. Als u zich ergens zorgen over moet maken, is het uw elektriciteitsfactuur. Want de verdwijning van de Turteltaks is eerder een schaamlapje voor de gigantische meerkosten van elektriciteit in de voorbije jaren. De stroomfactuur voor een gemiddeld gezin ligt deze maand nog steeds 47% hoger dan de factuur in januari 2014. Door die spectaculaire stijging is de elektriciteitsfactuur voor gezinnen in België de derde hoogste van Europa, na Denemarken en Duitsland. Hoe komt dat? Er zijn verscheidene redenen. Om te beginnen heeft de federale regering de btw op elektriciteit verhoogd van 6% naar 21%. Voorts heeft ze de honderd kilowattuur aan gratis stroom per gezinslid afgeschaft. En dan zijn er nog de arme distributienetbeheerders, die ook vóór de Turteltaks al de subsidies voor groene energie hebben doorgerekend aan de consument. U kunt het misschien schandalig vinden dat u voor de armlastige situatie van de netbeheerders moet opdraaien, maar u kunt er niet aan ontsnappen. De aandeelhouders van de netbeheerders zijn de steden en de gemeenten. Als de netbeheerders het slecht doen, zit ook uw gemeente in financieel zwakke papieren. Daar komt vroeg of laat een extra belasting van. Aan een doorrekening van de kosten ontsnapt u dus sowieso niet.

Door klimaatdoelstellingen

U betaalt zich vandaag dus al blauw aan uw elektriciteitsrekening. En in de toekomst dreigt dat nóg erger te worden. Want volgens consumentenorganisatie Test Aankoop riskeert de lichte daling van de elektriciteitsfactuur maar van korte duur te zijn.

“We vrezen dat de elektriciteitsfactuur voor gezinnen in de komende jaren om twee redenen opnieuw zal stijgen”, zegt Simon November, woordvoerder van Test Aankoop. “Ten eerste omdat er nog meer moet worden geïnvesteerd in groene energie, omdat we anders de klimaatdoelstellingen die Europa ons oplegt niet halen. Het is nu eenmaal nodig om de kerncentrales te sluiten. Ze langer openhouden is sowieso geen goed idee, omdat de centrales toch ooit dicht moeten. Het heeft geen zin om te investeren in iets dat tien jaar later weer dicht moet. Ten tweede vrezen we dat ook de zware subsidies voor warmtekrachtcentrales aan bedrijven vroeg of laat zullen worden terugbetaald door de gezinnen.” Die warmtekrachtcentrales, ook wel bekend als warmtekrachtkoppelingssystemen, zijn centrales die zowel elektriciteit als warmte halen uit een bepaalde energiebron, meestal uit gas. Ze zijn handig voor bedrijven die voor hun productieproces zowel elektriciteit als warmte nodig hebben. Omdat ze met die centrale twee dingen opwekken, zijn ze zuiniger en dus milieuvriendelijker. Daarom krijgen de bedrijven subsidies van de overheid, in de vorm van certificaten. Een beetje zoals de groenestroomcertificaten die sommige gezinnen en bedrijven nog altijd voor hun zonnepanelen krijgen.

“Eigenlijk zijn de elektriciteitsleveranciers, zoals Engie en Luminus, verplicht om jaarlijks een bepaald percentage van de certificaten van de warmtekrachtcentrales van bedrijven op te kopen”, zegt Simon November. “Ze moeten die dan indienen bij de Vlaamse energieregulator VREG. Maar de systemen zijn zo populair, dat er in de voorbije jaren veel meer certificaten zijn uitgereikt dan de leveranciers verplicht moesten indienen. En dus moeten de distributienetbeheerders een deel van die certificaten opkopen.”

Minister relativeert probleem

U hoort het al: na de heisa rond de beruchte groenestroomcertificaten, waarvoor we allemaal al veel hebben betaald, komt er volgens Test Aankoop weer een schuldenberg aan die de bedragen van onze energiefacturen flink de hoogte in zal jagen. Stormen we echt op een hogere energierekening af? Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) betwijfelt dat. “In de komende jaren zullen we de overschotten aan certificaten volledig wegwerken”, belooft Tommelein. “We hebben met de opbrengst van de energieheffing (de Turteltaks, red.) de warmtekrachtcertificaten bij de netbeheerders eind vorig jaar volledig opgekocht. Daardoor is het overschot aan certificaten vorig jaar niet aangegroeid. We verplichten de leveranciers ook om iets meer groenestroomcertificaten op te kopen. Op die manier zullen de overschotten in de volgende jaren volledig worden weggewerkt.” “We gaan ook boetes van 150 tot 20.000 euro opleggen aan mensen die foute informatie doorgeven bij het aanvragen van energiepremies, waardoor ze steun krijgen waar ze geen recht op hebben. Die gebruiken we om de omslag naar hernieuwbare energie mee te betalen.” Maar Test Aankoop is niet gerustgesteld. “Er is nu, dus na de volledige opkoop van de warmtekrachtcertificaten door de minister, alweer een overschot van 400.000 certificaten”, zegt November. “De minister gaat ervan uit dat het overschot zal afnemen, maar dat is wishful thinking of het probleem voor zich uitschuiven.” CHRISTOF WILLOCX

SIMON NOVEMBER Test Aankoop “We vrezen dat de elektriciteitsfactuur voor gezinnen opnieuw zal stijgen, omdat er meer geïnvesteerd moet worden in groene energie én door de zware subsidies voor warmtekrachtcentrales.”