“Het sop is de kool niet waard”

Voorstel om gemeentebelasting per wijk te laten variëren oogst kritiek

Steden en gemeenten moeten per wijk een andere belasting kunnen heffen. Het voorstel van de Vlaamse meerderheidspartijen om op die manier stads en dorpskernen aantrekkelijker te maken voor jonge gezinnen oogst vooral kritiek. “Het sop is de kool niet waard en het systeem is juridisch niet waterdicht.”

Omdat prognoses uitwijzen dat er de komende jaren een sterke stijging zal zijn van een- en tweepersoonsgezinnen, hebben Rik Daems (Open Vld) en zijn collega’s Koen Van den Heuvel (CD&V) en Jos Lantmeesters (N-VA) een voorstel van decreet ingediend dat de te verwachten druk op de woonmarkt moet verlichten. Het nieuwe decreet geeft steden en gemeenten de mogelijkheid om de opcentiemen op onroerende voorheffing per stadsdeel of wijk te laten variëren. Verlagen kan, verhogen is niet mogelijk. Bedoeling van het decreet is wonen in het centrum betaalbaar en dus aantrekkelijker te maken. Als het decreet door het Vlaams Parlement geraakt, zouden steden en gemeenten het al vanaf 2019 kunnen toepassen.

In Antwerpen is schepen voor Wonen Fons Duchateau alvast voor. “Ik ben principieel voorstander van elk initiatief om de stad aantrekkelijker te maken voor jonge gezinnen. Welke wijken eventueel in aanmerking komen voor een lagere belasting, kan ik niet zeggen. Dat moet uiteraard nauwgezet worden uitgezocht.”

Investeren

Ook Jan Leroy, bestuurder van de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), is principieel voor, maar met voorbehoud. “Het aanpassen van het botte instrument dat de heffing van opcentiemen is, is uiteraard positief. Grote vraag is of het sop de kool waard is. Wie wil er voor een paar honderd euro minder taks verhuizen naar een woning in de stad die wellicht te renove- ren is en dus een investering vraagt?”

Tom Coppens, professor Ruimtelijke Ordening aan de Universiteit Antwerpen, vindt de intentie van de maatregel goed, maar gelooft niet in het rendement ervan. “In het verleden is al vaker gebleken dat elke belastingverlaging op wonen meteen door de markt gecapteerd wordt, waardoor de woningprijzen stijgen. Dat was bijvoorbeeld ook zo na het verlengen van de afbetalingstermijn van leningen.”

Aangevochten

Een tiental jaar geleden heeft een soortgelijk voorstel veel kritiek gekregen, onder meer van de Raad van State. “Dat ging over de vraag of dit een Vlaamse of federale bevoegdheid is”, zegt Jan Leroy. “En ook over het gelijkheidsbeginsel. Stel dat u tweehonderd meter van mij vandaan woont en ik betaal minder of helemaal geen opcentiemen. Ik denk niet dat u dat zo leuk zou vinden. De kans is dus groot dat deze nieuwe manier van heffing op grote schaal zal worden aangevochten.”

Nog volgens Jan Leroy is het gevarieerd innen van opcentiemen ook nu al mogelijk. “Er staat nergens dat het verboden is, maar tot nog toe is het nergens toegepast. De opcentiemen brengen steden en gemeenten jaarlijks 2,3 miljard euro op, een kwart van hun totale inkomsten. De inning van de grondbelasting verloopt volledig digitaal. Zal dat proces even vlot blijven verlopen bij verschillende tarieven?”