“Liever een slecht dak dan géén dak”

Volgens Huurdersbond, CAW en Samenlevingsopbouw Antwerpen werkt OCMW-maatregel tegen huisjesmelkers niet

Huurders durven doorgaans niets te ondernemen om huisjesmelkers aan te klagen. De nieuwe OCMWmaatregel om dat wel te doen werkt niet, klinkt het bij de hulpverlening. “Je verbetert hiermee niet de kwaliteit van de panden, je verzwakt zwakke huurders alleen nog meer”, zegt Anton Surmont van Huurdersbond Antwerpen.

De schrijnendste verhalen van slachtoffers van echt flagrante huisjesmelkers geraken zelden tot bij de Huurdersbond. Of tot bij een van de andere organisaties die rond de woonproblematiek werken. “Mensen moeten zich eerst zelf aanmelden en vervolgens inschrijven. Dat is al een drempel”, zegt Surmont. “Doen ze het toch en wij raden hen aan samen stappen te zetten, smeken ze ons om niets te ondernemen. Mensen beseffen dat ze aan het einde van de lange rit van de procedure tegen malafide eigenaars meestal zelf de pineut zijn. Als een woning onbewoonbaar wordt verklaard, staan zij op straat en begint de zéér lastige tot onmogelijke zoektocht naar een woonst opnieuw. Voor hen is het liever een slecht dak boven het hoofd dan geen dak.”

Geen alternatief

Ook bij Samenlevingsopbouw Antwerpen merken opbouwwerkers dat steeds meer huurders blijven ‘vastzitten’ in slechte huurwoningen. “Ze hebben gewoon geen alternatief, want dat is er niet”, zegt Veerle Beernaert van Samenlevingsopbouw. “Omdat er zo’n tekort is aan betaalbare, gezonde woningen kunnen eigenaars blijven weigeren renovaties of herstellingen uit te voeren. Er staan toch genoeg andere huurders in de rij om hun pand – ook al is dat in slechte staat – te huren. We merken dat huurders niet meer geloven in een oplossing. Ze hebben, terecht, angst om op straat terecht te komen, wegens de opzeg van de eigenaar of een onbewoonbaarverklaring. Dat is zeker het geval als er kinderen in het spel zijn.”

Ook CAW bevestigt dat enerzijds de trage, lange, omslachtige, soms kostelijke procedure mensen afschrikt om iets te ondernemen, anderzijds de angst op straat te belanden. “Alleen wanneer er acuut ontploffings- of instortingsgevaar is, zal de stad op basis van de Gemeentewet zorgen voor een crisisopvang. In de vele andere gevallen is het aan henzelf om een alternatief te vinden. Ondanks de vele initiatieven van sociale organisaties en vrijwilligers om mensen hierin te helpen, blijft dit een bijna ondoenbare zaak. Er is nu eenmaal een gigantisch tekort aan betaalbare woningen.”

ANTON SURMONT Huurdersbond Antwerpen “Als een woning onbewoon baar wordt verklaard, staan de huurders op straat en begint de zéér lastige tot onmogelijke zoektocht naar een nieuwe woonst opnieuw. Voor hen is het liever een slecht dak boven het hoofd dan geen dak.”

Dooddoener

De maatregel die het OCMW van Antwerpen in 2015 als proefproject in Antwerpen-Noord en Borgerhout invoerde en dat later voor de hele stad uitrolde met de bedoeling huisjesmelkers aan te pakken, werkt niet, zeggen de organisaties die zich bezighouden met de huurdersproblematiek. Wie voortaan wil huren met een OCMW-waarborg moet ook een conformiteitsattest kunnen voorleggen. Zo’n attest toont aan dat een woning of appartement beantwoordt aan de veiligheids- en kwaliteitsvereisten van de Vlaamse Wooncode. “Ik begrijp dat de stad geen belastinggeld wil gebruiken om huisjesmelkers te faciliteren, maar dit argument is een dooddoener”, zegt Anton Surmont van de Huurdersbond. “Je verbetert met deze maatregel de kwaliteit van de woningen níét. Wel bemoeilijkt het voor de meest kwetsbare groep huurders net een vlotte toegang tot een woning. Veel eigenaars willen immers niet dat hun pand(en) door stadsdiensten wordt gecontroleerd. Ofwel omdat ze geen zin hebben in de administratieve rompslomp, ofwel omdat ze iets te verbergen hebben. Als ze de keuze hebben tussen tien kandidaat-huurders krijgen degenen die geen OCMW-waarborg kiezen voorrang. We merken – en dat horen we ook bij CAW en Samenlevingsopbouw – dat sinds de invoering van de maatregel het aantal cash-waarborgen, meestal bij vrienden en familie geleend, nog is gestegen. Het was al hoog, maar die tendens zet zich duide- lijk verder. In wijken als Borgerhout en Antwerpen-Noord betaalt meer dan de helft van de huur- ders zijn waarborg – en ook vaak de huur – cash. Een kwalijke zaak natuurlijk, want het maakt de po- sitie van de huurder wanneer er discussie ontstaat erg zwak.”

Eerlijker markt

In de politieke discussie naar aanleiding van de explosie op de Paardenmarkt eisen oppositiepartijen sp.a, Groen en PVDA dat het conformiteitsattest aan álle verhuurders zou moeten worden opgelegd. Anton Surmont van de Huurdersbond: “Als je zo’n attest algemeen maakt, hef je het ver- schil tussen huurders op en creëer je een eerlijker markt. Natuurlijk is het niet evident om al die dui- zenden panden in de stad te con- troleren. Een gefaseerde aanpak, beginnend bij de oudste panden of voor alle nieuwe verhuring, is eventueel een optie.”

CAW Antwerpen: “De maatregel kan niet werken wegens de enor- me krapte op huurmarkt. Het voorstel om zo’n attest voor alle huurwoningen in te voeren, zou eerlijker zijn, maar is volgens het stadsbestuur onhaalbaar omdat controles naar kwaliteitseisen te veel personeel zouden opslorpen. De oplossing is te zorgen voor vol- doende betaalbare en kwalitatie- ve woningen.”

FOTO RR