Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Griekenland wil niet naast Macedonië liggen
In Athene protesteerden afgelopen weekend honderdduizenden mensen tegen een nieuwe naam voor de ‘Former Yugoslav Republic of Macedonia’. Ze zijn bang dat hun Slavische buren het roemrijke Griekse verleden zullen inpikken.
Het is even wennen. Een betoging waarin het oude boegbeeld van links, Mikis Theodorakis, de menigte toespreekt, met iets verderop priesters die onder het spandoek ‘Macedonië is Griekenland’ met een Grieks vlaggetje staan te zwaaien. Het geeft een idee van het draagvlak van het Griekse protest tegen de nieuwe namen die in de running zijn voor buurland Fyrom.
Fyrom staat voor Former Yugoslav Republic of Macedonia. Het is altijd de bedoeling geweest dat acroniem ooit te vervangen door een andere naam. Je kunt niet eeuwig ‘voormalige Joegoslavische republiek’ heten.
Alexander De Grote
Die naamgeving is een zeer delicate kwestie. Veel Grieken huiveren van het idee dat hun kleine buurland zich Macedonië zou noemen. Ze vrezen dat de Macedoniërs aanspraak zullen maken op de noordelijke Griekse provincie Macedonië, maar ook dat ze het roemrijke Griekse verleden zullen inpikken. Alexander De Grote, de grondlegger van een van de grootste rijken in de oudheid, was de zoon van een Macedonische koning. In Skopje aarzelden de regeringen niet om zich de nalatenschap van deze belangrijke heerser toe te eigenen. Er kwam een Alexander De Grote-luchthaven, een Alexander De Grote-snelweg en in de eerste vlag van Fyrom stond de Ster van Vergina, een symbool uit de Griekse oudheid. “Onze oude Griekse geschiedenis wordt gekaapt door een Slavisch volk dat veel later naar de regio is gekomen”, zeggen de ontstemde Grieken.
BovenMacedonië
Het dispuut over de naam leidde er in 2008 toe dat op de NAVO-top in Boekarest het heikele punt van de toetreding van Fyrom werd uitgesteld. De toenmalige Griekse regering van premier Konstantinos Karamanlis bereikte daarop een akkoord met de regering in Skopje, dat bepaalt dat het buurland in zijn nieuwe naam ‘Macedonië’ mag gebruiken, op voorwaarde dat het een samengestelde naam is, zoals Republika Gorna-Makedonija (Republiek van Boven-Macedonië), dat de taal niet Macedonisch wordt genoemd en de inwoners geen Macedoniërs worden. Zo’n compromis ligt nu op tafel.
In Skopje is sinds twee jaar een nieuwe sociaaldemocratische regering aan het bewind, die het – in tegenstelling tot haar voorganger – niet nodig vindt om de nationalistische trom te roeren. Een van de prioriteiten van deze regering is om toe te treden tot de Europese Unie en de NAVO, maar daarvoor moeten eerst de plooien met Griekenland worden gladgestreken.
De Griekse premier Alexis Tsipras beseft dat de nieuwe wind uit Skopje de kans biedt om een zeer oud dispuut eindelijk op te lossen. De maandelijkse vergaderingen van de vertegenwoordigers van de twee landen kregen een nieuw elan, de naam Republika Gorna-Makedonija leek een goeie kans te maken. In het Slavisch uitgesproken hoor je zelfs het woord Macedonië niet.
Maar blijkbaar heeft premier Tsipras de gevoelens van vele Grieken onderschat, als je ziet hoeveel mensen zondag uit alle regio’s van het land naar Athene waren afgezakt om hun ongenoegen te uiten
over de richting die de gesprekken met Skopje uitgaan. Vele betogers eisen dat het woord ‘Macedonië’ – of het nu in het Grieks, Engels of Slavisch is – niet in de nieuwe naam van het buurland voorkomt.
Macedonië en Alexander De Grote behoren de Grieken toe. Dat wordt zo op school geleerd, het is de basis van de Griekse cultuur. Vanop het podium in Athene zei Mikis Theodorakis gisteren hetzelfde. Hij wil dat de Griekse regering een referendum organiseert, mocht het buurland een naam aannemen waarin het woord ‘Macedonië’ voorkomt.