Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nieuwe race richting space
Rijke privéspelers nemen het over van nationale ruimteprogramma’s
Er is een nieuwe race naar de ruimte losgebarsten. De lancering van de Falcon Heavy dinsdagavond, het nieuwe paradepaardje van de flamboyante miljardair Elon Musk, heeft dat voor heel de wereld gedemonstreerd. Waar het vroeger de nationale ruimteprogramma’s waren die de dienst uitmaakten, zijn het nu bij uitstek de privébedrijven die ons naar ongekende hoogtes willen brengen.
Waarom is de stunt met de Falcon Heavy zo baanbrekend?
Zelf noemde Elon Musk de lancering een historische gebeurtenis. Kenners geven hem overschot van gelijk. “Dit zet de ruimtevaart op zijn kop”, zegt Kris Christiaens, oprichter van de gespecialiseerde website Spacepage. “Voor het eerst is een privébedrijf erin geslaagd om een raket van die orde succesvol te lanceren.”
De Falcon Heavy heeft genoeg power om een vracht van 64 ton in een baan om de aarde te brengen, wat dubbel zoveel is als de gangbare raketten. Bovendien doet SpaceX het veel goedkoper. “Door gebruik te maken van herbruikbare boegraketten kost de Falcon Heavy ‘slechts’ 90 miljoen dollar”, zegt Christiaens. “Ter vergelijking: de veel lichtere Europese Ariane 5-raket kost tussen de 160 en 220 miljoen dollar.”
Is er een tweede ruimterace aan de gang?
Ten tijde van de Koude Oorlog was het simpel: aan de ene kant had je de Verenigde Staten en aan de andere kant Rusland. En ze wilden om het snelst op de maan geraken. Bijna vijftig jaar nadat de VS er een vlag had geplant, hebweer ben ook naties als China en India vandaag concrete plannen om voet op de maan of zelfs Mars te zetten.
De commerciële spelers met hun goedkopere raketten zijn een ware gamechanger. Alles gaat nu plots veel sneller en goedkoper. De NASA bijvoorbeeld werkt zelf aan een zware raket – de Space Launch System (SLS) – maar de eerste testvluchten staan pas gepland voor 2020, terwijl SpaceX al in 2024 mensen op Mars wil.
Niet dat de nationale ruimteprogramma’s plots overbodig zijn, ze hebben simpelweg een andere insteek: die van de wetenschap. En daarvoor kunnen ze gerust een beroep doen op de raketten van commerciële spelers. “De kans bestaat dat de Verenigde Staten nu toch voor de Falcon Heavy kiezen om mensen op de maan te krijgen”, zegt Koen Geukens, ruimtevaartspecialist van de Vereniging voor Sterrenkunde.“Als ze zien dat SpaceX het veel sneller en goedkoper kan, zal het Congres dat toch moeten overwegen.”
Wat drijft privéspelers als Elon Musk?
Prestige, ongetwijfeld. Maar Musk is in de eerste plaats een ondernemer die geld wil verdienen. Zo simpel is het. Net als zijn rivalen Jeff Bezos, de Amazon-topman die met zijn ruimtevaartbedrijfje Blue Origin aan een gelijkaardige raket werkt, en Sir Richard Branson, die met Virgin Galactic al jaren broedt op plannen om toeristen naar de ruimte te brengen. Voor een prijsje uiteraard.
SpaceX heeft nu al verschillende lucratieve contracten voor de NASA in de wacht gesleept. Het Amerikaanse ruimteagentschap gebruikt bijvoorbeeld Falcon-raketten om het internationale ruimtestation ISS te bevoorraden. Bovendien zitten de maan en asteroïden tjokvol mineralen, zoals platina. Sommige bedrijven hebben al verregaande plannen om die te ontginnen.
Mag iedereen zomaar raketten de ruimte inschieten?
Neen. Privébedrijven hebben altijd de toestemming nodig van één of meerdere staten, doorgaans het land vanwaar ze hun raketten lanceren. Die overheid gaat ook na of de raketten aan de nodige eisen voldoen. “De huidige internationale regelgeving kwam tot stand tijdens de Koude Oorlog”, zegt Philip De Man (KU Leuven), docent in ruimterecht. “De Russen wilden eigenlijk niet weten van commerciële spelers, maar de Verenigde Staten lagen dwars. Uiteindelijk kwam een compromis uit de bus: ze mogen naar believen raketten de ruimte insturen, maar enkel met autorisatie van de overheid.”