“Hilarisch dat Rusland nog doet alsof er niets aan de hand is”

Vier jaar na het dopingbedrog van Sochi, de dopingchaos van Pyeongchang

S

ochi 2014, de vorige Winterspelen, was het Grote Georganiseerde Dopingbedrog van thuisland Rusland. Vier jaar later, aan de vooravond van Pyeongchang 2018, is het nog steeds chaos troef.

Herinnert u zich nog de James Bondfilm Sochi 2014? Want dat waren de vorige Winterspelen, een spionagefeuilleton. Maar dan in het echt. Inventief toonden de Russen, een samenwerkende vennootschap tussen de geheime dienst, lokale dopingcontroleurs en atleten, zich. ’s Nachts werden via geheime doorgeefluikjes flesjes met ‘vuile’ (lees: urine met resten van doping) verwisseld en gevuld met cleane urine; zogeheten techniekers, eigenlijk leden van de geheime dienst, hielden alles onder controle; in een undercoverlab werd de propere urine bewaard…

Als er iets goeds was aan dat bedrog, dan dat de McLarenrapporten, naar de naam van de onderzoeker, leidden tot een grote dopingkuis. Voor het eerst werden op zo’n schaal controlestalen hertest van voorbije Olympische Spelen, eerst de Winterspelen, daarna de Zomerspelen, in allerlei sporten. Tientallen atleten liepen tegen de lamp – onze 4x100mdames van Peking 2008 promoveerden zo bijvoorbeeld van zilver naar olympische kampioenes.

“Dat er zoveel jaren nadien positief testten, toont aan dat de schrik om gepakt te worden, niet groot genoeg was”, zegt professor Peter Van Eenoo, hoofd van het dopinglab in Gent en op de voorbije Olympische Spelen verantwoordelijk voor het lab ter plekke. “De bedriegers wisten verdomd goed wat we wel en niet konden op het ogenblik dat we de stalen afnamen. Ze wisten wanneer ze moesten stoppen met doping te nemen, zodat ze op de grote internationale competities ons te vlug af waren. Alleen: ze dachten niet verder dan hun neus lang was. Hadden niet verwacht dat in die tien jaar dat hun stalen werden bijgehouden, wij de opsporingstijd konden verlengen. Daardoor liepen er zovelen tegen de lamp bij het hertesten.”

Te weinig geld

Of dat een garantie biedt op de cleanere Olympische Spelen? “Wij dopingjagers worden steeds beter, maar de dopingzondaar schakelt steeds een versnelling hoger: ze grijpen naar producten waarvoor nog geen test bestaat of gebruiken kleinere doses. Het grote probleem van de antidopingbestrijding is dat er veel te weinig geld mee is gemoeid. Atleten worden niet genoeg getest buiten competitie. Dat zijn dure testen, want een dopingcontroleur moet per atleet op pad worden gestuurd. Het aantal tests hangt ook af van land per land en sport tot sport.” In Vlaanderen bijvoorbeeld gebeuren behoorlijk wat buitencompetitiecontroles, in moeilijk bereikbare gebieden in Afrika of Rusland veel minder.

Het dopingbedrog leidde tot de uitsluiting van Rusland op de Spelen, enkel Russen die kunnen aantonen dat ze dopingvrij zijn, mogen deelnemen. De voorbije dagen was het evenwel chaos troef. De sportrechtbank TAS maakte 28 van 39 levenslange schorsingen van Russische sporters ongedaan. Rusland zag in de demarche van het TAS het bewijs dat er niets aan de hand was, en zeker geen sprake van georganiseerd dopinggebruik. Van Eenoo: “Het is lachwekkend dat Rusland nog altijd doet alsof er niets aan de hand is. Ze vergeten dat het TAS zich niet uitsprak over georganiseerd dopinggebruik, enkel dat het bewijs voor die levenslange schorsingen onvoldoende weegt. Er zijn heel veel indirecte bewijzen. Als het niet de staat Rusland was die het bedrog op poten heeft gezet, dan zeker figuren die aan de staat gelieerd waren.”

Nieuws flesjes

En het had nog erger kunnen zijn, Van Eenoo kon een potentiële dopingbom voor Pyeongchang ontmijnen. Wat bleek? Het nieuwste type flesjes met dopingstalen kon worden geopend, ook al waren ze verzegeld. Terug naar af dus, verzegelde flesjes manipuleren was net de tactiek van de Russen in Sochi. “Als eerste lab hebben we gemeld dat het nieuwste type flesjes kon worden geopend, zo bleek uit een controle. We hebben gelijk de producent en alle dopinglabs verwittigd. In Pyeongchang worden, om helemaal zeker te zijn, niet die nieuwste flesjes gebruikt. Wel het tussenmodel, dat na Sochi werd ontwikkeld, dat is veilig.”

De dopingcontroleurs controleren zal, in tegenstelling tot de voorbije Spelen, niet meer door Van Eenoo gebeuren. Of hij het beu is, toen bleek dat hij werd gerold door de Russen in Sochi? “Dat is niet de reden. Wij hebben te veel werk. Tussen 2005 en 2015 kwamen 7.000 stalen per jaar binnen in Gent, in 2019 9.500 stalen en vorig jaar 16.500, omdat een aantal dopinglabs (onder meer dat van Moskou

of Rio, red.) werden geschorst. Het is alle hens aan dek.”

Prof Peter Van Eenoo, op de voorbije Olympische Spelen verantwoor delijk voor het

dopinglab.

FOTO BELGA