Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Oorlog loopt helemaal uit de hand
Vrijdagnacht: Iraanse drone opgemerkt boven Israël Gevolg: Israëlische helikopter schiet drone neer en F-16’s bestoken Syrische en Iraanse stellingen in Syrië Zaterdagmorgen: Syrische luchtafweer haalt Israëlische F-16 neer En nu kijkt iedereen naar “c
Het risico dat de oorlog in Syrië uitdraait op een ruimer internationaal conflict, is dit weekend weer wat groter geworden. Met een Iraanse drone, Israëlische aanvallen op Iraanse en Syrische doelwitten in Syrië, en een neergeschoten Israëlische F16, vechten Israël en Iran weer wat openlijker hun conflict uit op Syrische grond. En nu kijkt iedereen naar “crisismanager” Rusland.
Wanneer voor het laatst een Israëlische F-16 is neergeschoten, daarover moesten zelfs militaire experts lang nadenken. “Op zijn minst” is het al geleden van de invasie in Libanon in 1982. De F-16 die zaterdag door de Syrische luchtafweer werd neergehaald – met door Rusland geleverde raketten – is nochtans maar een van de redenen waarom de Syrische oorlog weer wat riskanter is geworden.
De nieuwste episode begon toen een Israëlische Apache-helikopter in de nacht van vrijdag op zaterdag een Iraans onbemand vliegtuig, een drone, neerschoot boven het noordoosten van Israël. Als tegenmaatregel stegen Israëlische gevechtsvliegtuigen op om twaalf doelwitten in Syrië aan te vallen.
Het belangrijkste doelwit, aldus Israëlische militaire bronnen, was een commandocentrum voor Iraanse drones nabij een militair vliegveld diep in Syrië, ten westen van de historische stad Palmyra. Maar Israël bombardeerde ook ten zuiden en ten westen van de hoofdstad Damascus, onder meer Syrisch luchtafweergeschut en “vier Iraanse doelwitten die deel uitmaken van de Iraanse militaire aanwezigheid in Syrië”.
Volgens het Syrische Observato- rium voor de Mensenrechten kwamen daarbij minstens zes “Syrische soldaten en niet-Syrische geallieerde militieleden” om. Of onder hen ook Iraniërs waren, is niet duidelijk. Even later raakte de Syrische luchtafweer een Israelische F-16, die uiteindelijk met twee gewonde piloten neerstortte in het noorden van Israël.
Paradoxen
Het is niet de eerste keer sinds de start van de oorlog dat Israël Syrië bombardeert. Naar schatting gebeurde dat al een honderdtal keer, en telkens kon het regimeAssad alleen reageren met woorden. Voor Israël lijkt de rode lijn de groeiende machtspositie van aartsvijand Iran te zijn. De Iraniers houden met geld, troepen en wapens het regime-Assad in Syrië overeind en smokkelen ook hoogwaardig wapentuig richting Hezbollah in Libanon.
Ook de komst van de Russische luchtmacht naar Syrië in 2015, om het regime-Assad te steunen, maakte geen einde aan die luchtaanvallen. President Vladimir Poetin en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu maakten daarover in 2015 afspraken. Hoewel de Russische luchtmacht de hemel boven Syrië controleert, werden Israëlische luchtaanvallen nooit een strobreed in de weg gelegd.
Die relatie toont de groeiende reeks paradoxen in Syrië aan. Rusland grijpt niet in als zijn Syrische en Iraanse bondgenoten worden gebombardeerd door Israël. De Syrische luchtafweer schiet wel en doet dat onder meer met hoogwaardige systemen die Rusland heeft geleverd.
Speler én scheidsrechter
Hoe dan ook neemt het aantal “internationale” incidenten in Syrië toe. Turkije bombardeert Koerden in Noord-Syrië en proAssad-milities vielen vorige week Amerikaanse troepen en hun Koerdische bondgenoten aan in het oosten. Nu wordt alweer naar Rusland gekeken als “crisismanager” om een politieke oplossing uit te dokteren. Poetins Rusland heeft immers contacten met alle partijen, al bombardeert Moskou ook zelf rebellen en burgers in de provincie Idlib en speelt het de rol van beschermende paraplu voor het regime-Assad in de VN-Veiligheidsraad.
Kan, of wil, Rusland speler én scheidsrechter tegelijk zijn? De International Crisis Group waarschuwde vorige week al dat “een bredere regionale oorlog maar een misrekening van ons verwijderd ligt”.