Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Hoe Iran met succes Amerika’s geheimste wapen nabouwde
Voor de VS is een nachtmerrie uitgekomen. De drone die vorige week door Israël werd neergeschoten, is een kopie van de RQ170 Sentinel, Amerika’s topgeheime wapen. Er bestond zelfs geen foto van, tot Iran in 2011 een exemplaar in handen kreeg.
De Iraniërs stuurden begin december 2011 beelden van een wit vliegtuigje de wereld in. Het toestel leek wat op een ufo, maar voor de Amerikanen was het bijzonder pijnlijk. Iran beweerde een exemplaar in handen te hebben van de RQ-170 Sentinel, gebouwd door Lockheed. Tot dan had niemand een foto van deze drone gezien – behalve dan de schare militairen en CIA-agenten die er sinds 2007 een beroep op doen voor spionage en strategische bombardementen. De Sentinel was een top secret-project, zo goed als onzichtbaar voor de radar, een staaltje toptechnologie. De Iraanse drone die zaterdag vanuit Palmyra in Syrië het Israëlische luchtruim binnendrong en een kettingreactie aan vergeldingen uitlokte, was een kopie van die Sentinel. Dat bevestigde het Israëlische leger zondag in Jeruzalem, meldt The Washington Post. Het bericht is geconfirmeerd door het militaire tijdschrift Defense News. Men onderzoekt nu in hoeverre de Iraniërs erin geslaagd zijn de hoogtechnologische snufjes van het toestel na te bouwen. Maar op het eerste gezicht is hen dat behoorlijk gelukt. De drone drong in elk geval ongemerkt het zwaarbeveiligde Israëlische luchtruim binnen.
“Piepschuim”
In 2011 wrongen de Amerikanen zich nog in alle bochten om te ontkennen dat er een Sentinel vermist was. De beelden die de Iraniërs toonden, waren volgens de commentaren nep. Het ging om “een toestel van piepschuim”, een slecht gemaakt schaalmodel. Het “kon ook geen Sentinel zijn” gezien de goede prestaties van het onbemande vliegtuigje dat makkelijk een hoogte van 15 kilometer haalt. Maar wat later werd, anoniem, toegegeven dat in de loods in de omgeving van Teheran vermoedelijk toch een Sentinel stond. Het ergste was niet dat er een toestel vermist was, wel dat het zonder veel schade in handen van ‘de vijand’ was gevallen.
Zo’n strategisch verlies was alleen te vergelijken met het neerhalen van het geheime U2-spionagetoestel boven Rusland, in 1960. Dat hoogtechnologische vliegtuig had toen ook de reputatie ‘onkwetsbaar’ te zijn omdat het op 21 kilometer hoogte vloog. In het besef dat Rusland de technologische knowhow zou doorspelen aan bevriende naties, was de ongerustheid in de VS groot.
Softwarefout
Hoe de Iraniërs de drone in handen kregen, is nog altijd niet duidelijk. Ze claimen dat ze het gps-systeem hebben gestoord met behulp van Russische apparatuur en de drone zo konden afleiden. Volgens anonieme Amerikaanse bronnen moet er een softwarefout in het tuig hebben gezeten, waardoor het vanuit Afghanistan op lage hoogte boven Iran vloog. De Sentinel was waarschijnlijk informatie over de nucleaire sites in het land aan het vergaren. Iran maakte in 2011 al duidelijk dat het door reverse engineering een kopie van de Sentinel zou maken. Er werd luidop getwijfeld of het land daar wel toe in staat was. Niettemin drongen topgeneraals er bij toenmalig president Barack Obama op aan geen risico’s te nemen. Een strategisch bombardement met kruisraketten op de plek waar de Sentinel werd bewaard, drong zich volgens de militairen op. Obama weigerde. Een gewapend conflict wilde hij niet uit vrees dat dit de nucleaire
deal met Iran zou torpederen. Even werd overwogen commando’s naar Iran te sturen om het ‘wrak’ te vernietigen, maar dat plan werd afgeblazen omdat het te gevaarlijk was. De mislukte operatie in 1980 om Amerikaanse gijzelaars in Teheran te bevrijden, lag nog vers in het geheugen. “Een grote dag”
Drie jaar later maakte Iran triomfantelijk bekend dat het de codes van het toestel had gekraakt. Ayatollah Ali Khamenei kwam hoogstpersoonlijk de eerste kopie van de Sentinel bekijken en sprak van “een grote dag”. Volgens militaire experten heeft Iran sinds 2016 twee versies van de stealth drones, die het land ook wil exporteren naar Hezbollah in Libanon. De Shahed 171 (Ooggetuige) is ontworpen voor verkenningsvluchten, de Saeqeh (Bliksemflits) kan worden uitgerust met vier lasergestuurde raketten. Allebei zijn ze gebouwd naar het voorbeeld van de Sentinel. Maar niemand had de drones al operationeel gezien, tot nu. De Amerikaanse militairen hopen, door onderzoek van de wrakstukken van de drone in Israël, te weten te komen hoeveel van hun gesofisticeerd materiaal is nagebouwd. Opnieuw rijst de vraag of de Amerikanen in 2011 de loods waar het toestel stond, niet beter met de grond gelijk hadden gemaakt. De Iraniërs ontkennen wel nog altijd bij hoog en bij laag dat wat Israël in handen heeft, van hen afkomstig is.