Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Eerste Zoodirecteur Jacques Kets voedde in 1847 mensaap Susanna bij hem thuis op
’LEVE DE ZOO!’
Tijd voor een feestje met een nostalgisch tintje. Arnout Hauben viert 175 jaar Zoo Antwerpen met de docureeks Leve De Zoo!. In elke aflevering staat een belangrijk figuur uit de lange geschiedenis van de Zoo centraal. Vanavond is dat de allereerste directeur, Jacques Kets, aangesteld in 1843. “In 22 jaar tijd vormde hij het museum met veelal opgezette dieren voor de adel om tot een dierentuin voor iedereen.”
ARNOUT HAUBEN
Tvmaker “In 1852 kwam olifant Jacqueline per boot vanuit Birma aan. De bevolking had zoiets nog nooit gezien, buiten in een prentenboek. Voor haar werd de Egyptische tempel gebouwd, die er nu nog steeds staat.”
Dat er van alles gaande is in en
b rond de Zoo van Antwerpen in 2018, zult u ongetwijfeld al gemerkt hebben. Denk maar aan de groots opgezette musical Zoo Of
Life, die later deze lente in première gaat. Maar het 175-jarige jubileum is ook reportagemaker en meesterverteller Arnout Hauben niet ontgaan. Vanaf vanavond neemt de man achter Ten
Oorlog en De Helden van Arnout ons op sleeptouw doorheen de rijke geschiedenis van Zoo Antwerpen. “De reeks vertelt chronologisch over bekende en belangrijke figuren uit de geschiedenis van de Zoo”, zegt Hauben. “We starten bij het begin, met Jacques Kets, de allereerste directeur die werd aangesteld in 1843. Hij lag ook mee aan de basis van de dieren-
tuin die nu 175 jaar oud is. Voluit was zijn titel ‘directeur et co-fondateur de la societé de zoölogie d’Anvers’.”
Herten en fazanten
Dat Antwerpen een dierentuin kreeg, hebben we onder meer te danken aan de Nederlanders. “Zij hadden sinds enkele jaren dierentuin Artis (gesticht in 1838, red). In navolging van de zoo in Amsterdam wilde ook het Antwerpse stadsbestuur een dierentuin. Jacques Kets was de aangewezen persoon om dit te realiseren. Hij was een groot natuurliefhebber en had ook een collectie opgezette dieren. Het stadsbestuur had een lap grond voorzien aan de rand van de stad (de huidige locatie was destijds zowaar de stadsgrens, red.), waar Kets zijn gang kon gaan. Al was de ‘dierentuin’ in het begin niet veel meer dan wat herten en fazanten. Kets woonde zelf in een chalet op het domein”, vertelt Hauben.
Champagne voor aap Susanna
Aanvankelijk was de zoölogie enkel iets voor de rijken. De adel kwam er flaneren. Kets had echter plannen om het dierenaanbod flink te vergroten. “In 1847 werd groots aangekondigd dat de Zoo een mensaap zou verwelkomen. Die aap was Susanna en ze kwam met de boot uit Afrika. Ze woonde niet in een hok, maar bij Jacques Kets in zijn chalet. Susanna werd grootgebracht als een mensenkind. Eerst kreeg ze melk, maar soms dronk ze zelfs champagne.”
Voor de bevolking van toen, die een exotisch dier hooguit in een prentenboek had gezien, was een aap even indrukwekkend als een ufo. “Nog indrukwekkender werd het in 1852 toen olifant Jacqueline per boot vanuit Birma kwam. Voor haar werd als olifantenverblijf de Egyptische tempel gebouwd die er nu nog steeds staat.”
Olifantenskelet
Jacqueline is er natuurlijk niet meer, maar haar skelet nog wel. Dat werd vijf jaar geleden botje per botje gerestaureerd. “Kets was destijds een wereldvermaard taxidermist (opzetter van dieren, red.) en had een groot museum met opgezette dieren in de Zoo. Maar daarvan is vrijwel niets overgebleven, omdat de technieken van weleer die werden toegepast, niet bestand bleken tegen de tijd. Het werk van taxidermisten was destijds ook niet zo makkelijk, want ze hadden geen levende dieren om zich op te baseren qua afmetingen en vormen. Kets had wel het voordeel dat hij goede contacten had in de haven, en aan eigenaars van zeeschepen uit Afrika en Azië vroeg om levende exotische dieren mee te brengen. Op die manier groeide de collectie snel en werd het opzetten van de beesten minder belangrijk.”
KaiMook
Jacques Kets overleed op 80-jarige leeftijd in 1865, maar hij was erin geslaagd om de Zoo in 22 jaar tijd om te vormen van een museum van veelal opgezette beesten tot een levend(ig)e dierentuin.
De andere ‘hoofdrolspelers’ in Leve De Zoo! zijn dierenhandelaar Jacques Vekemans, kunstenaar Rembrandt Bugatti, broeder Jozef Hutsebaut, dokter Agatha Gijzen én Kai-Mook, de bekendste olifant van het land.