Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Het referendum was de gok van mijn leven”
Tien jaar Ademloos in tien vragen
M
aar weinig mensen hebben zo’n invloed op hun directe leefomgeving als Wim Van Hees (77), boegbeeld van de actiegroep Ademloos. Hij heeft er zo ongeveer eigenhandig voor gezorgd dat er geen Oosterweelbrug ligt en dat Antwerpen over een aantal jaren een ondertunneld en overkapt verkeersbedje krijgt. Ademloos bestaat zondag exact tien jaar. Een terugblik in tien vragen.
1. Wat was het precieze moment dat Ademloos ontstond? Ik was verhuisd uit de stad naar Linkeroever. In 2004, 2005 en 2006 hoorde ik politici en anderen praten over Oosterweel. Ik stelde altijd die ene, zelfde vraag, ook aan de woordvoerder van de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel, red.) toen die in 2007 op Linkeroever kwam spreken: “Hoeveel vrachtwagens gaan er straks door onze achtertuin rijden?” Niemand wilde die vraag beantwoorden, ook die woordvoerder niet, na veel aandringen. Daarop hebben Guido Verbeke en ik op tweede kerstdag besloten een actiegroep op te richten. Wat later hebben we met vijf, zes man 1.000 euro op tafel gelegd voor de eerste kosten en heb ik een strategie op papier gezet. De essentie was: de politiek luistert niet naar de burger en is alleen met infrastructuur bezig, niet met milieu, leefkwaliteit en gezondheid. 2. Wat was voor u het mooiste moment? Toen ik de uitslag van het referendum over Oosterweel hoorde. Dat was totale euforie. Het was ook de gok van mijn leven. We werkten toen samen met het SintJozefinstituut voor buitengewoon onderwijs, dat ook heel slecht gelegen was, en we hadden een seminarie georganiseerd waarop we een massa politici hadden uitgenodigd. Er kwamen er twéé opdagen. Die dag zelf nog heb ik beslist dat we voor een volksraadpleging zouden gaan en ik heb daar onmiddellijk, om twee uur ’s middags, een persbericht over laten uitgaan. Het was nogal een uitdaging. Je moet aan véél voorwaarden voldoen om een referendum te krijgen en een massa handtekeningen verzamelen. Vandaar de euforie die dag, toen ik in de lift stond in het Felix Pakhuis naar de verdieping waar de pers zat en ik het telefoontje kreeg: “Wim, jullie hebben gewonnen.” De opluchting! Anders had die brug er nu gestaan. 3. Wat was het moeilijkste moment? Ik zou het niet weten. Dat functioneert zo niet bij mij. Ik heb natuurlijk talloze momenten van twijfel gehad, maar twijfel is goed, verplicht je om na te denken en in gesprek te gaan. Manu Claeys van stRaten-generaal was altijd een fantastische man om twijfels mee te delen. Niemand kent dit dossier zoals hij. 4. Waar komt de activist in u vandaan? Activisme is een woord dat ik niet veel gebruik, maar ik ben er zeer door geboeid. Ik nam er vroeger wel eens dingen bij buiten mijn werk. Blijkbaar zit ik zo in el- kaar. De eerste keer dat ik een scheut kreeg was op de Burgemeester Marnixschool, waar ik de impuls kreeg om ervoor te zorgen dat één leerkracht op een deftige manier zou omgaan met de kinde- ren – en zeker met mijn zoon. Daar is toen een commissie uit voortgekomen (lacht). Na de beruchte zwarte zondag in 1991 heb WIM VAN HEES ik vijf jaar lang de communicatie rond de hand-in-handbeweging gedaan. 5. Wat hebt u ontdekt over de politiek in al die jaren?
Ik ben altijd door politiek in de brede zin gebeten geweest. Ik ben bijna helemaal autodidact. Het leven was mijn universiteit. Misschien ben ik daardoor altijd nieuwsgierig gebleven. Met mijn reclamebureau VVL-BBDO heb ik samen met de liberalen enkele campagnes gedaan en vervolgens voor de sp.a, op vraag van Frank Vandenbroucke. Patrick Janssens heeft van bij ons de overstap gemaakt naar de sp.a. Voor de rest probeer ik als voorzitter van Ademloos politiek agnostisch te zijn, al hoop ik dat ik een progressieve mens ben, wat mij eerder aan de linkerzijde brengt. Maar ik wil kunnen klappen met iedereen. 6. Waarom lukte het plots wel met de intendant? De tang was zich aan het sluiten. Het is de eerste keer dat ik het zo formuleer. Een tang omsluit van twee kanten. Er was een dubbele dreiging: de procedure van de drie actiegroepen bij de Raad van State en onze plannen voor een tweede referendum. We waren bereid samen te werken met de intendant, maar we hebben ons aaneengesloten – united we stand – en we zijn bij onze defensie gebleven. De intendant heeft dan lang gezwoegd en gezocht. Hij heeft een knappe strategische manier van werken uitgedokterd en kwam met het voorstel om verder van de stad te gaan en van Wommelgem te vertrekken richting Liefkenshoek. 7. Doet u aan modal shift? Jazeker. Dat meer mensen van de auto overstappen naar fiets of openbaar vervoer is een absolute voorwaarde. Ik heb zelf een elektrische fiets, ik gebruik het openbaar vervoer, ik heb een Smart om de stad mee in te gaan en een andere auto voor verdere verplaatsingen. Ik maak mij ook in vrij grote mate ongerust over het klimaat. Ik denk dat ik in de voorbije jaren groener, meer ecologist ben geworden. 8. Is een mens maar zo oud als hij zich voelt? Niet helemaal. Er komt wat fysieke sleet op. Vermoeidheid, pijn in de rug als je een half uur moet staan. Maar er valt mee te leven. Ik ben ervan overtuigd dat je sneller veroudert als je niets meer doet na je pensioen. Tenminste als je dingen uit eigen initiatief, op eigen voorwaarden, kunt doen. Niet met een veeleisende baas achter je die je tot inzinkingen drijft. 9. Bent u optimistisch over Oosterweel en overkapping? Er zijn nog grote problemen op te lossen, maar ik ben van nature optimistisch. Anders word je geen ondernemer of roep je geen volksraadpleging uit zonder één woord te wisselen met je achterban. 10. Hebt u nog ambities? Woensdag vieren we in de Horta ons tienjarig bestaan. Maandagmorgen lanceren we met een persconferentie onze nieuwe campagne rond de fossiele brandstoffen. Met centraal de vraag om vanaf 2020 de verkoop van nieuwe dieselwagens te verbieden. Ademloos is ontstaan vanuit een bezorgdheid over gezondheid. Tot nu was er altijd de druk om erover te waken dat geen schop in de grond zou gaan op een verkeerde plek rond Antwerpen. Maar nu kunnen we verder kijken, met thema’s die het Antwerpse overstijgen.
Ademloos “Maandag lanceren we onze nieuwe campagne rond de fossiele brandstoffen. Met centraal de vraag om vanaf 2020 de verkoop van nieuwe dieselwagens te verbieden.”