Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Vergiftigd op zijn Russisch
Dubbelspion en dochter zitten zieltogend op een bankje
Zijn broer was onlangs verongelukt, zijn zoon plots gestorven. Niemand vermoedde kwaad opzet. Maar Sergei Skripal had de politie toch maar gewaarschuwd dat hij vreesde voor zijn leven. Zondag werden de voormalige dubbelspion en zijn dochter in kritieke toestand aangetroffen op een bankje aan een winkelcentrum in Salisbury. Meer dan waarschijnlijk zijn ze vergiftigd. Vermoedelijk als wraak voor zijn verraad.
Het was iets over vier zondagnamiddag toen de twee op het bankje met uitzicht op de Avon werden opgemerkt. Zij met het hoofd op zijn schouders, hij gebarend alsof hij hallucineerde. De eerste passanten lieten dat vreemde koppel zo. Pas toen ze beiden in coma lagen, werden de hulpdiensten verwittigd. Per helikopter werden ze naar het dichtstbijgelegen ziekenhuis gevlogen. In uiterst kritieke toestand. En daar is nog geen verandering in gekomen.
Steen in het park
Wat op een overdosis leek, kreeg een hele wrange nasmaak toen uitlekte dat de man de 66-jarige Sergei Skripal was, een Rus met een verleden. In Moskou had hij in 2006 dertien jaar cel gekregen voor hoogverraad door spionage; voor zijn rol als dubbelspion in dienst van MI6. De Russische legerkolonel, die gelieerd was aan de Binnenlandse Veiligheidsdienst (FSB), had de Britten tientallen namen doorgespeeld van Russische geheime agenten in het Westen. Bijna tien jaar lang had hij informatie verstuurd via een holle steen in een park. Meer dan voorbijlopen en de data doorseinen hoefde hij niet te doen. In ruil werd zowat 100.000 euro op een Spaanse bankrekening gestort.
Tot de FSB hem begon te volgen omdat zo veel van hun mannen in stilte waren opgepakt of verdwe- nen. De kolonel zat vier jaar in een zwaarbewaakte gevangenis. In 2010 werd hij geruild voor tien Russische sleepers die in de VS te- gen de lamp waren gelopen. Ook dat moment, met twee vliegtuigen naast elkaar op het tarmac van de luchthaven van Wenen, leek zo uit een film te komen. Sa- men met Skripal werden nog drie gevangenen vrijgelaten.
Skripal vestigde zich in het Britse stadje Salisbury en kocht er, zonder lening, een huis van net geen 300.000 euro. Amper een jaar voordien was hij van Wenen naar Londen gevlogen. Maar nu had hij een nieuw onderduikadres. Opmerkelijk is dat hij geen nieuwe identiteit aannam, maar zelf de documenten tekende, in eigen naam. Dat deed zijn dochter Yulia (33) ook toen ze op het gemeentehuis de dood van haar aan kanker overleden moeder ging melden. Ze omschreef haar vader als een overheidsplanner op rust. Meer moeite deed de superspion niet om onder de radar te blijven. Hij had in 2010 ook een officieel pardon gekregen.
Toch was zijn bijnaam in nationalistische kringen en bij de veiligheidsdiensten ‘Judas’. Volgens historici zou hij driehonderd agenten hebben verraden. Zijn mollenwerk had de Russische geheime dienst jaren teruggeslagen en heel wat spionnen het leven gekost. Skripal werd in zijn thuisland op hetzelfde schavotje gezet als Oleg Penkovsky, de spion die de VS informatie doorstuurde tijdens de rakettencrisis op Cuba. Die werd in 1963 geëxecuteerd wegens hoogverraad. Maar blijkbaar voelde Skripal zich veilig.
Tot hij enkele maanden geleden voor het eerst de politie meldde dat hij voor zijn leven vreesde. De familie werd toen plots getroffen door twee sterfgevallen in korte tijd. Zijn broer kwam om in een auto-ongeval, zijn 43-jarige zoon zakte op vakantie met zijn vriendin in Sint-Petersburg in elkaar. Hij overleed aan acuut leverfalen. In geen van beide gevallen werd kwaad opzet vermoed door de autoriteiten. Na de gebeurtenissen van zondag is dat plots anders.
Sterker dan heroïne
De cel antiterrorisme begon gisteren een onderzoek naar de geheimzinnige vergiftiging. Een pub, het Italiaanse restaurant Zizzi waar de twee waren geweest en de weg die ze aflegden voor ze op het bankje met zicht op de Avon werden gevonden, werden van de buitenwereld afgegrendeld. Er kwam een publieke waarschuwing dat iedereen die in de buurt was geweest en zich niet goed voelt zich moet melden.
Wat de substantie was die de twee zo snel velde, is nog onduidelijk. Getuigen die het duo op het bankje hadden gezien, dachten in eerste instantie dat ze zwaar gedrogeerd waren. Op basis van die getuigenissen werd gesuggereerd dat er mogelijk fentanyl in het spel is, een kunstmatig opiaat dat honderd keer sterker is dan heroïne en op het dark net te koop is.
“Vijanden en verraders”
Niemand twijfelt eraan dat de oud-kolonel en zijn dochter met opzet zijn vergiftigd. Door wie, blijft een mysterie. Al snel werd, ook door minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson, in de richting van het Kremlin gewezen. Mogelijk uit persoonlijke wraak van voormalige collega’s van FSB, mogelijk in opdracht. De woorden van president Poetin werden geciteerd. De rest van de wereld bestaat uit “vijanden en verraders” en “verraders waar ook ter wereld zullen worden gedood”.
Het is verre van de eerste keer dat “vijanden van de staat” buiten Rusland in het vizier komen. De Russische ambassade ontkende wel en stelde dat ze mee zal helpen aan het onderzoek. Maar in de Russische staatsgezinde media werd de schuldige gisteren al ontmaskerd en het motief duidelijk gemaakt: electorale inmenging. De Britse geheime dienst heeft de twee vergiftigd om Poetin, die in april herkozen zal worden, in diskrediet te brengen.