Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Antwerpse Magnumfotograaf komt thuis in FotoMuseum
Het FotoMuseum (FOMU) op de Waalsekaai in Antwerpen presenteert een prestigieuze expo rond het veelzijdige oeuvre van Harry Gruyaert (76). De uitgevlogen Antwerpenaar is een van de drie landgenoten die momenteel lid zijn van het gerenommeerde Magnumgezelschap. Gruyaert woont en werkt wereldwijd, maar komt dankzij Harry Gruyaert Retrospectieve een beetje thuis. Jan Decleir en zijn vroeg overleden broer Dirk kijken de bezoeker van het FOMU indringend aan. Het veelzeggende zwart-witportret is slechts één beeld uit het omvangrijke oeuvre van Harry Gruyaert, waarvan het museum momenteel een selectie exposeert. FOMU ligt Gruyaert na aan het hart. “Ik ben afkomstig uit een katholiek gezin in Mortsel”, reconstrueert Gruyaert. Zijn vader werkte bij Agfa-Gevaert en was in het Sterckxhof in Deurne betrokken bij de tentoonstelling 125 jaar fotografie. Die expo vormde destijds de start van het FotoMuseum. “Daarom draag ik mijn expo in het FOMU op aan mijn vader Marcel.” De jonge Gruyaert bleef niet plakken aan zijn geboortestad en verliet ons land na zijn studies in Brussel. Als uitvalsbasis om de wereld te fotograferen koos hij Londen, later streek hij ook neer in New York. “Begin jaren zeventig woonde ik in Londen. In mijn kamer stond een televisie en als ik de antenne bewoog, veranderden op het scherm de kleuren. Ik zat op de eerste rij bij historische gebeurtenissen zoals de Apollo-missies en het gijzelingsdrama op de Olympische Spelen in München. Ik vind TV Shots mijn meest journalistieke werk”, expliceert Gruyaert.
Carnavalsoptochten en uraniummijnen
De fotograaf werd letterlijk een man van de wereld. “De relatie met mijn geboorteland is er een van aantrekken en afstoten. Omdat ik er niet meer woon, kan België me weer verrassen. Zo liet ik me in de jaren zeventig leiden door carnavalsoptochten en processies. Ik was gefascineerd door het surrealistische karakter van dergelijke optochten. In 1981 maakte ik in opdracht van een Amerikaans magazine een roadtrip van Los Angeles naar Las Vegas. Eind jaren tachtig kreeg ik dan weer de kans om in de voormalige USSR te fotograferen, net na de val van de Muur. Beide reeksen presenteer ik samen in het FOMU onder de noemer East/West. Voor commerciële opdrachten voor bedrijven kwam ik op de meest onwaarschijnlijke plaatsen, van een Italiaans bedrijf in micro-elektronica tot een wereldreis langs tientallen nucleaire fabrieken en uraniummijnen. In 2015 vroeg het modehuis Hermès me voor een modecampagne. Ik schoot de beelden in Miami en koos voor een fel kleurenpakket. Hetzelfde jaar vroeg Hermès me ook voor zijn wintercollectie, ditmaal in Venetië.”
Gruyaert is een veelzijdig fotograaf, die zowel uitblinkt in zwart-wit- als in kleurenfotografie. Het FOMU zoomt in op verschillende fases uit de lange carrière van Gruyaert, zowel de grote als de kleinere opdrachten en zelfs familiefoto’s. “Ik fotografeer mijn dochters Saskia en Marieke al vanaf hun geboorte in zwart-wit. Met zwart-wit gaat de aandacht rechtstreeks naar het onderwerp.” Een videomontage volgt de eerste levensjaren van de meisjes tot ze twintigers worden.
Eerste Magnumfotograaf zonder zwartwitfoto’s
Gruyaert was in 1982 de eerste Belgische fotograaf die toetrad tot Magnum Photos. De internationale samenwerking van fotografen levert wereldwijd beelden aan pers, uitgeverijen en musea. De toelatingsvoorwaarden tot het prestigieuze Magnum zijn zeer strikt. Momenteel zijn slechts drie landgenoten lid van dit gerenommeerde fotografiegezelschap. “Mijn toelating tot Magnum betekende in feite een keerpunt in de geschiedenis van het agentschap. Magnum was destijds nog diep geworteld in de eerder traditionele fotodocumentairestijl, vaak in zwart-wit. Ik was de eerste kandidaat die geen enkel zwart-witbeeld in zijn portfolio stak.” STEFAN LAENEN