Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Taipei, Doha en Calgary bouwen hun eigen MAS
Wereldsteden werken net als Antwerpen aan iconische landmarks
Antwerpen heeft doorheen de jaren een mooi lijstje aan iconische gebouwen verzameld. Van de kathedraal tot het Havenhuis en van de Boerentoren tot het MAS. Het zijn bouwwerken waar niet alleen de Antwerpenaar met grote ogen naar kijkt, maar die ook heel wat bezoekers aantrekken. En dat is in het buitenland niet anders. Overal ter wereld pakken steden uit met landmarks om ‘u’ tegen te zeggen.
In 2018 worden er wereldwijd heel wat bijzondere gebouwen opgeleverd. Het nieuwe centrum voor uitvoerende kunsten in de Taiwanese hoofdstad Taipei bijvoorbeeld, ontworpen door de Nederlandse architect Rem Kool- haas. Het gebouw is een doorschijnende kubus met een uitstekende bol.
Deel van de wijk
Of wat denkt u van de nieuwe verbrandingsoven in Kopenhagen met een skipiste op het dak? Het V&A museum in Dundee (Schotland) is dan weer deels over water gebouwd. Ook de nationale bibliotheek van Qatar is een architecturale parel. Maar wat kunnen zulke imposante bouwwerken betekenen voor een stad? “Heel erg veel”, zegt Christian Rapp, stadsbouwmeester in Antwerpen. “Kijk naar het Guggenheimmuseum in de Spaanse stad Bilbao. Dat is een voorbeeld van hoe een iconisch gebouw een stad in crisis kan doen heropleven, dankzij architecturale vernieuwingen. Dat is wat we het Bilbao-effect noemen binnen de architectuur. Natuurlijk wil dat niet zeggen dat een indrukwekkend, hypermodern gebouw altijd zo’n effect heeft op de stadsontwikkeling.” In Antwerpen hebben enkele nieuwe landmarks hun effect zeker niet gemist. “Het is een bloedmooie stad, met tal van architecturale parels uit het verleden, zoals de Boerentoren en de kathedraal. Die zijn goed ingebed in het stadsweefsel. Hetzelfde geldt voor het MAS op het Eilandje. Ze staan niet alleen, maar maken deel uit van de wijk. En dat is voor mij de allerbelangrijkste factor. Als je als architect iets van meerwaarde wil toevoegen aan een stad, moet het in die stedelijke context passen. In Azië is net het omgekeerde waar. Daar worden per opbod wolkenkrabbers neergepoot. Sterk architecturaal werk, maar het gaat voor de architecten alleen om het hoogste gebouw neer te zetten. De link met de stad is er niet”, zegt Rapp.
De Badkuip
De locatie speelt een grote rol, vindt de Antwerpse stadsbouwmeester. “Het Havenhuis bijvoorbeeld is een icoon geworden. Het staat op zichzelf, maar het werkt. Je ziet het vanop de Antwerpse Ring, er is de link met de haven, maar in de kernstad zou het misplaatst zijn. Het heeft geen verwantschap met wat er nu in het centrum staat. En dat verwantschap is – in mijn visie – het allerbelangrijkste.” Rapp haalt het voorbeeld van het Stedelijk Museum in Amsterdam aan. “Bij de uitbreiding is gekozen voor een ultramodern ontwerp dat geen link vertoont met het bestaande museumgebouw”, zegt Christian Rapp. “Dat wordt nu al lachend de ‘badkuip’ genoemd. En dan krijg je een heel andere perceptie bij de inwoners en bezoekers van de stad.” JAN STASSIJNS